MIREKOMENDAR ang Department of Transportation (DOTr) sa Department of Finance (DOF) nga dili ipadayon ang P16.3 bilyones nga Bus Rapid Transit (BRT) project sa siyudad sa Sugbo, usa sa mga rason, ang kahagip-ot sa mga dalan.
Apan kini mag-agad sa pinal nga desisyon sa National Economic Development Authority-Investment Coordination Committee (Neda-ICC) nga magtigom karong Miyerkules.
Sa suwat ni DOTr Secretary Arthur Tugade ngadto kang Finance Secretary Carlos Dominguez, chairman sa Neda-ICC pinetsahan og Abril 11, 2018, siya nihatag og mga rason sa pagpakanselar sa proyekto sama sa kakuwang og budget sa right-of-way acquisitions (ROWA) ug pag-hire og consultants. Ang suwat pirmado usab ni Presidential Assistant for the Visayas Michael Lloyd Dino.
TOMAS NASUKO
Si Cebu City Mayor Tomas Osmeña misaway ni Tugade sa maong rekomendasyon.
“Tugade is yabag. He wants to replace the BRT with a ghost project,” padayag ni Osmeña sa iyang text message nga gipadala sa Superbalita Cebu kagahapon.
Ang gipasabot sa mayor ang ‘ghost project’ nga giduso ni Presidential Assistant for the Visayas Michael Dino, ang P150 bilyones nga Light Rail Transit (LRT) nga unsolicited proposal sa langyawng negosyante sa Singapore ngadto sa gobiyerno sa Pilipinas.
Si Tugade nipasalig nga ilisan og proyekto nga mas superior kon ikompirmar sa Neda-ICC ang kanselasyon sa BRT project nga manukad sa Barangay Bulacao paingon sa Barangay Talamban.
DEL MAR NATINGALA
Si Kongresista Raul del Mar sa iyang bahin nahibung sa rekomendasyon sa DOTr nga kaduha giaprobahan ang Cebu BRT project. Una, niadtong 2014 sa Neda Board, diin P10.6 bilyones ang initial cost sa proyekto.
Niadtong Septiyembre 2017, giaprobahan usab sa Neda Board ang dul-an sa P5.7 bilyones nga dugang budget alang sa road right-of-way acquisitions.
“Dako kaayo akong kahibung ana nga apil man ang DOTr ni-approve sa proyekto,” dugang ni del Mar.
Ang rekomendasyon sa DOTr nahibaw-an human si Neda Director General Ernesto Pernia niingon nga andam nang ipatuman ang BRT kay duna na kini pundo.
Ang suwat ni Tugade maoy aksyon sa direktiba gikan ni Presidente Rodrigo Duterte niadtong Abril 4, 2018 nga moduso og mga rekomendasyon bahin sa Cebu BRT project ngadto sa Neda-ICC.
Matod ni Tugade, ang DOTr nag-umol og Inter-Department Task Force nga maoy nagtuon ug nag-evaluate sa proyekto ug ubang mga isyu kabahin niini. Kini gilangkuban sa mga undersecretary sa upat ka mga buhatan sa DOTr, sama sa administration and finance, planning and project development, legal affairs and procurement ug road transport and infrastructure.
MGA RASON
Apil sa mga rason, ang kalangay sa Detailed Engineering Design nga kinahanglan makumpleto niadtong Disyembre 31, 2017, apan pagka Marso 31, 2018, naa pa sa 60.82 porsyento ang kahumanan hinungdan dunay pagkalangay nga 14.78 porsyento gikan sa target nga 75.60 porsyento.
Sa ROWA hangtod sa Pebrero 23, 2018, ang kinatibuk-ang land area nga apektado kay 93,922.1 metro kwadrado, diin 243 ka mga estruktura ang apektado diin 69 niini ang mga balay.
Sa P1.09 bilyones nga pundo alang sa ROWA nga nabalhin sa panudlanan sa Cebu City Government pinaagi sa memorandum of agreement, 460 milyones lang ang nagamit.
Sumala ni Tugade nagkadaghan usab ang mga sakyanan sa Sugbo nga base sa data sa Land Transportation Office nisaka og 21.85 porsyento gikan sa 2013 hangtod sa 2017 diin ang feasibility study nga gihimo kay niadto pang 2014.
Naobserbahan usab sa DOTr nga dili paigo sa BRT operations ang kahagip-ot sa mga dalan sa siyudad sa Sugbo apil ang mga luna alang sa mga depot ug estasyonan. Ilang gihimo nga sanglitanan ang Ayala hangtod sa Talamban section.
Dugang sa kalihim way budget alang sa maong ROWA kay ang pundo nga gigahin alang lamang sa mga depot ug estasyonan nga una nang naila.
WALAY BABAG?
Si Tugade nipunto nga way legal nga babag ang pagkansilar sa proyekto kay nalatid sa Item 13 sa loan agreement tali sa Agence Francaise de Developpement (AFD), ang borrower kun gobiyerno sa Pilipinas pinaagi sa DOF mahimo mosibog sa proyekto.
KASABOTAN MALAPAS?
Apan si Cebu City Administrator Nigel Paul Villarete namahayag nga molapas og international loan agreements ang Neda-ICC kon dili ipadayon ang BRT project.
Si Villarete, kanhi project development officer sa BRT, nipadayag ang siyudad sa Sugbo wa makadawat og mass transport project gikan sa Manila sa miaging katuigan.
“...DOTr is ready to start construction this year, (now) they want all the work destroyed,” padayag ni Villarete, kinsa niingon nga niabot og 10 ngadto sa 15 ka tuig ang paghimo sa proyekto gikan sa pagsugod sa pagtuon. (Dugang ni PAC, Sunnex)