PULOS mga soud nga higala nga sama sa magsuon ang pagtratar sa usag-usa, walay kompetisyon nga gihuna-huna ang migradwar nga nakakab-ot og Latin Honors bag-ohay lamang sa prestihiyosong tunghaan sa Ateneo de Cagayan, Xavier University ning siyudad sa Cagayan de Oro.
Sila si Charisse Krezy Cutor Cantago kinsa mi gradwar nga Magna Cum Laude ug higala niining sila Jamie Anya I. Dela Rosa ug Pearl Hope B. Ragas pulos Cum laude sa ilang kurso nga Bachelor of Secondary Education major in English.
Saysay ni Cantago sa Sun.Star SuperBalita nga tungod kay lumad siya nga taga Quezon, probinsya sa Bukidnon dako og hagit kaniya nga malayo sa iyang pamilya aron dinhi sa siyudad mag-skwela.
“Lisod kaayo malayo sa pamilya ug sa mga tawong imong naandan pagdako pero mapasalamaton gihapon ko na nakakita ko ug mga amiga dinhi na sama na sa pamilya ang akong pagtagad.” Matud niini.
Iyang inahan nagtrabaho isip usa ka public school teacher samtang retiradong sundalo iyang amahan ni Cantago nga nakabasi sa Bukidnon apan aminado kini nga galisod gihapon iyang mga ginikanan.
“Bisan tuod og wala kaayo mi kaya, kaloy-an sa Ginoo wala naglisod ang akoang ginikanan in terms sa kwarta kay naa man koy scholarships. Adtong 1st year ug 2nd year kay academic scholar man ko dayon pagka 3rd year ug 4th year naa pod koy PBED STEP UP nga scholarship ug kani nga scholarship daghan kaayo siya og benefits sama sa monthly allowance, bayad sa dorm, book ug uniform allowance, ug uban pa mao ning wala kaayo naglisod akong mama ug papa kay grabe man sad ang financial nga suporta sa akoang scholarship. Mga gastohonon na lang nga ginagmay ang akoang gapangayoon sa ilaha” pahayag niini.
Samtang sa bahin ni Jamie Anya I. Dela Rosa taga Balulang ning siyudad sa Cagayan de Oro kinsa usa ka abugado ang amahan ug housewife ang inahan ang niingon nga galisod gihapon iyang ginikanan gumikan kay upat sila ka magsuon ang gipaskwela.
“Lisod gyod siya labina upat mi kamanagsuon ang gina pa-eskwela sa akong parents. Maong ako ug akong mga igsuon nakapangita ug scholarship. Ako pagtongtong nako og 2nd year, naay need nga mangita ug scholarship. Maong sa college kay PBED STEP UP scholar ko ug mao gyud pod isa ka rason naka push nako nga maningkamot.” Saysay ni Dela Rosa.
Si Pearl Hope Ragas nga taga Macabalan ning siyudad sa Cagayan de Oro miangkon nga nagkalisod siya sa pagtungha human nga iyang inahan walay trabaho ug gikan nasakit ug ang iyang amahan usa ka kanhi salesman. Dako iyang pasalamat sa scholarship nga iyang nadawat tungod mao kini nakatabang niya aron molapos sa pagtungha.
“Akong parents wala na kaayo silay giproblema sa akong pagskwela kay full scholar naman ko sa school except atong niabot ang time nga wala na nagtrabaho akong tatay because of family matters then nagsakit pa gyod akong nanay og breast cancer. Tungod ato, medyo naglisod na sila ug hatag sa akong baon ug laing nga palitonon. But then thankful pud ko kay naa koy mga relatives nga andam mutabang namo especially sa mga time nga walang wala gyod mi.” matud ni Ragas.
Ang Scholarships for Teacher Education Programs to Upgrade Teacher Quality in the Philippines (STEP UP) usa ka scholarship nga gipundohan sa Australian Government ubos sa Basic Education Sector Transformation (BEST) program.
Abli kini sa mga tinun-an nga dako og panglantaw nga mamahimong magtutudlo sa umaabot. Ang Philippine Business for Education (PBEd) kanunay gaaghat sa mga bag-ong gradwar sa High School nga moaplay ning maong scholarship.
Gisaysay sa magbarkada nga dili tiaw ang hagit nga ilang naagian dihang mituntong sa unang ang-ang sa kolehiyo hangtod sa pagtapos niini.
“Lisod kaayo ang pagbalanse sa mga buluhaton labina kung ting-midterms or finals kay diha pirme magtambak ang mga exams ug requirements labaw na gyod kay Educ English mi ang amoang exams kay more on outputs ug papers na kinahanglan gyod lingkoran ug pila ka adlaw mao nang basta in-aning panahona dili na gyod mi makatulog o makapahuway.” Matud ni Cantago.
Usa sab niini daw dili tanan magtutudlo ma-satisfy bisan og gihatag na sa tinun-an ang tanang paningkamot nga ilang mahatag.
“Dili gyod malikayan nga adunay mga maestra o maestro sa college nga maglisod ka og pa-satisfy sa ilaha bisan og grabe na ang imong paningkamot. Mao ni siya ang among dakong problema isip college students kay naa gyod maestra nga mamagsakay o gamay kaayo manghatag og grado tungod sa kataas sa standards. Apan pasalamat gihapon ko ani nila kay na-challenge ko to do my best ug kaloy-an sa Ginoo naabot gihapon nako akong pangandoy despite sa mga kalisod. “ matud ni Cantago.
Tungod kay iskolar ang tulo hinungdan nga kinahanglan nga mamintinar nila ang ilang grado. Ug aron makuha ang gihandom nga malakip sa latin honor kinahanglan nga aduna nay dagko nga grado sa first year college palang.
Ang Magna Cum Laude nga si Cantago giampo na daan sa Ginoo ug gipangandoy na ang titulo nga Magna sa pagradwar hinungdan iya kining gipaningkamotan og maayo.
“Before ko nisulod sa Xavier University nagset na gyod ko og goal sa kong unsa akong gusto maabot ug sukad pa sa una ginapangayo na gyod nako sa Ginoo ang Magna. Mao to nga 1st year pa lang naningkamot na gyod ko bisag wala pa kaayo koy kaila nga soud kay ako ray taga Quezon, Bukidnon sa among batch. Kinahanglan kaayo nga imo ning panukaran kay lisod na ibawi ang tanan kung sa 3rd year or 4th year naka maningkamot sa grades. Dapat 1st year pa lang magsugod na gyod ug panukad para maabot ang latin honors.” Abiso ni Cantago.
Lahi si Dela Rosa kinsa late na nga nagtinarong sa pag eskwela.
“Sa akong experience late man toud ko nakahuna-huna nga mag tarong sa pag eskwela kay mao lagi wala pay naka push nako mag tarong. Atong 1st year dili man inana ka taas akong grado pero pag 3rd year nako kinahanglan na gyod ko ato maningkamot kay naay mga sitwasyon nga niabot. Nagpasalamat ko nga tungod ato nakapaningkamot ko and by the Grace of God, nakatungtong kog cum laude."pasabot niini.
Apan taliwala sa ilang ka busy sa pagtungha, wala gihapon mawala sa managhigala ang paggahin og oras sa lovelife.
Hinuon ang Magna Cum Laude nga si Cantago niingon nga ang pag-uyab uyab wala kaayo niya gihatagan sa pagtagad ug wala giseryoso gumikan sa kabalaka nga mapunta sa sayop nga lalaki.
Samtang si Dela Rosa sa iyang bahin gibalnse pag-ayo ang oras sa pag eskwela ug lovelife. aduna gihapon panahon sa lovelife ug paglaag tungod kay butyag niini nga dili tibouk kinabuhi sa usa ka kolehiyo labihan gyod ka busy.
"College is a time for you to explore and have fun also. Dili lang puro academics. In college, mo-grow ka not only because of academics but also through your other experiences.” Pasabot ni Dela Rosa.
Mikatawa sab nga ni-share si Ragas nga mag duha na sila katuig karon sa iyang hinigugma.
“Haha naa kaayo koy time sa lovelife and actually mag two years nami. Para sakoa, if love gyud nimo ang isa ka tao, magahinan gyud nimo siya og time despite sa kabusy nimo. Matud ni Ragas ug mapasalamaton sa iyang hinigugma nga masinabtanon kaayo kaniya.
“Thankful pud ko kay kasabot jud siya nga scholar ko and naa koy gina-maintain nga grades busa dili siya gusto nga mugamay akong grades tungod niya. Honestly ginatabangan pako niya if naakoy mga reports or projects aron mas dali mahuman ug para dili ko ma-pressure. Lastly, ginahatod pud ko niya pag-uli. So basically, he’s one of my motivation and inspiration in my studies.” dugang ni Ragas.
Plano sa tulo karon nga magtoun alang sa umaabot nga board examination ug naghinay-hinay na usab sila sa pagpanguta og og trabaho.
Alang niadtong mga tinun-an nga mao pay pag gradwar sa High School ug nangandoy nga masusama kanila nga migradwar ug pasok sa Latin Honors adunay tips ug advise ang maghigala kaninyo.
Ang Magna nga si Cantago nipaabot nga kinahanglan naa gyod kay goal sa dili pa mo enroll og college.
“Have a goal, set your standards, stick to your principles, and always exemplify magis. College is like an ocean, you swim in it but remember to never sink. Though you may struggle always learn to emerge, luctor et emergo.” Abiso niini.
Matud sab ni Dela Rosa nga trabaho, ampo ug pagtoo maoy dalan sa kalamposan.
“Ang akong maingon lang gyud kay “Work,Pray,Believe”. Kung gusto ka mo succeed, hustle jud trabaho gyod then sagoli ug daghan nga pag-ampo ug ayaw kalimti ang pagbilib sa imong kaugalingon ug sa Ginoo. Buhata na. Ug ayaw i stress imong kaugalingon sa pag eskwela. Pangitag outlet sa kakapoy. Laag kong pwede, tulog kung nay time, spend time with love-ones. Kana lang.” matud ni Dela Rosa.
Abiso sab ni Ragas nga magtarong gyod sa pagtoun ug mosalig lang sa kaugalingon.
“Always be optimistic, study well and pray. Believe in yourself that you can then you will. Don’t let others pull you down. Give your best in the things that you do and always do more. Have a good and clean competition with others. Lastly, remain humble and kind despite all your achievements. Always remember to do all things for God’s greater glory.” Pahayag niini.
Gawas sa tulo ka mga latin honors nga naangkon ang ilang laing soud ug mga barkada migradwar usab with flying colours nga mao sila si Deny Rose Abonitalla, Princess Chung, Mary Grace Abrenica ug Mary Tashena Llona kinsa pulos sab mga Dean's Lister sugod sa unang ang-ang sa kolehiyo hangtod sa pagradwar.