“Alang pamiyaliwa nung nanu man ing daptan mu.
Malyaring luguran mu ku o lakwan mu ku,
Ala ku pa mu ring aliwang palsintan.”
~Siddha, Dake ning dalit, “Panginwan ning Lugud”
“Ing lugud mapibabata ya at maganaka;
ing lugud e ya marirya at magpangaya;
e ya paratut at alang-galang.
E na pipilit ing sarili nang paralan;
e ya masusumami o mapanyalungat;
E ya matula king maling dapat,
dapot matula ya king katutwan.
Ing lugud pibabatan na ing sablang bage,
panwalan na ing sablang bage,
at pibabatan na ing sablang bage.
E ya magwakas ing lugud.
Anti karing ula, lumipas la ngan;
anti karing dila magisan la;
anti king belwan, lumipas ya naman.”
~ Mumunang Korintyanu, Dangka 13: Sunis 4-8
(1 Corinthians 13:4-8)
*****
Ing tune lugud asna kayumung pabustan nang mipampanan ya king ligaya ning keyang pakamalan. Pibatan na ing sablang kasakitan at arapan na pati ing kamatayan manga itaya na ing kamemetungan nang bye panglabwad ba’ya mung mikabus ing pakamalan na king sagpang ning kamatayan. Ala yang katakutan ing tune lugud nung e mu ing pangabating ning pakamalan na.
Karing mapilan pamung milabas a aldo, atin yang kakilalang baintau ing Kapisik a maliswas at mayayalingasngas pauli ning ing palsintan na ati yu king gilid ning tilunas ning bitasang kamatayan. Lislas de salu ing palsintan na uling atin yang sakit pusu. Ing pekasaguling paralan bang miligtas ya bye ya pin ing dapat miyalilan ya pusu a mangabaldugang dapat ating aliwang tau ing magdaun king bye na bang mung ing pusu na yang magamit panalili keng pusu ning palsintan na.
Ing baintau inampang ne ing pusu na bang iti ya ing panalili da keng pusu ning babaing palsintan na. Buri nang sabyan—makayadya yang ipagkalub ne ing pusu na bang miligtas ya keng kamatayan ing dalaga at ya naman ing mayangu-bye. Apisip-isip ning Kapisik a atin pa palang antining tau ngening makadyang ipagkalub na ing bye na para king palsintan na.
Makanyan man, ing babai agyang kaylangan neng kaylangan ing panalili king pusu na ba’yang mye masalese, e na tinggap ing ampang ning baintaung lulugud kaya. King malagwang amanu, e ya migsamantala para mu king ikaligtas na. E ya naman makasarili. Nung deng mung aliwa kanita e da na palagpusan ing ampang a antita.
Pilan la pa kaya keti king yatu o mabilug a sikluban deng taung antini kasiri katapat lugud at makadyang idaun na ing sarili nang bye bang namang abitasa nang mikabus ya ing pakamalan na king kamatayan?
Ing Ginung Yesukristu ing minye alimbawa king pamagdaun king sariling bye alang kapalit para king ikakabus ding aliwa at ikapatad na ning sarili nang inawa. Linasa yang bina balat at katawan, mibulalag ya pa king kamarinayan at mipaku ya king krus ba’nyamung asuywan ing Kakataskatasang Ibpa king dalise lugud Na kekatamu.
*****
Dake Talabaldugan:
1. kirát – (panguri) e pante buklat mata; e mimulagat masalese metung o adwang mata. English – narrow-eyed (usually an in-born eye defect that tremble a bit as well). Alimbawa king pamangamit: “Bala na ning babai kikindat ya i Use inya kemwanan ne, e na balu kirat ya mu pala.”
2. kirót/kirút – (palagyu) pasumpung-sumpung a kaplas o sakit. English – stinging pain in wounds or any part of the body that is unwell or diseased, often recurring. Alimbawa king pamangamit: “Maralas ing kirut a daramdaman nang Apung Ating dapot e na pinsingan bala na e naman bina, dapot yang keyangu na bye ita.”
3. kisà – (palagyu) samut o bulug a mais o aliwang butyl pamangan keng nasi. English – additional corn grains or other cereals to steamed rice as a variation of rice preparation. Alimbawa king pamangamit: “E da binang aburi ing kisa deng anak a linutu ning bayu rang abe ibat Bisaya.”
4. kísamé/kísamí – (palagyu) ing kilub ning bubungan a maralas makatakap bang mabawas ing pali o lisangan. English – ceiling. Alimbawa king pamangamit: “Keng kisami mi karin ku la selikut deng pyalungan ku inyang malati ku dapot inyang lawen kong kaybat ding mapilang banwa pasibayu ala na lu.”
5. kisáp – (palagyu) kurap, kindat, buklat/taklub ding mata. English – wink, blink. Alimbawa king pamangamit: “King metung mung kisap ding mata, megisan ngan ing tinatag nang kapanintunan ning matwa ra pauli ning pamagsalwak sabi da ngang alang patugut.”
***
PAMANGAPAMPANGAN: Metung yang paralan ning pamanatu ing “kindat” kareng miyayaliwang bangsa agyang kekatamung Kapampangan. Iti ya pin ing pamag-mulagat-pyak ning metung a matang bigla kabang makasuglap king buring atwan. Karing mikakaluguran pamanatu mu iti dapot nung karing lalaki o babai—ing kindat atin yang kabaldugan at anti mu namong sinabi keng kinindatan mung atin kang buri kaya. Misan pin apapagkamalyan da mu rin ding aliwa a iti kabastusan inya e sana kabud-abud ta namu mangindat. Magagamit ya naman iti karing misasapakat at nung mipangindat la mangabaldugan a biru mu ing gagawan o sasabyan da. Misan mapamirayit ya ing kindat.
***
Agkatan da kang mambag o midake nanu mang Kapampangan a kawatasan, sanese, sisti, kasuryan o nanu mang dikil king Kapampangan. Nanu mang kutang o sisti dikil king Kapampangan a misulat king Kapisik, malyaring ikutang o malinawan king talasulat. Pakiparala king email address, garciakragi@yahoo.com. E ne pu makibat keng text ing Kapisik uling megamit ya lagyu keng kapamiraytan. Nung karapatdapat ya’t makayagpang king dalerayang tuntunang Kapisik, masa kang mirinang kapakibatan at milimbag ya sanu man kareng tutuking dangka ning Kapisik. Ipisik me pamu, abe!