HADLOK. Makalilisang. Pipila lamang sa imong masinati panahon nga ikaw mabutang sa senaryo o lugar nga puno sa misteryo.
Sa atong abundang kultura, kabahin na dinhi ang mga istoryang hadlok, nga nahimong kabahin sa atong paglawig ning kalibutan, sumbanan sa atong gigikanan.
Sa atong Special Feature karon nga tuig, subay sa paghinumdum nato sa adlaw sa atong mipanaw nga kabanay, subli natong lakbitan ang mga istoryang mikutaw sa imahinasyon, mibilin og mensahe, kini ba katingalahan o katuohan.
Multo sa kasilyas
NAHIMAMAT namo si Manong Alfredo, usa ka sepulturero sud na sa tulo ka dekada diha sa Davao Roman Catholic Cemetery sa dalang Father Selga Street, Barangay 8-A Poblacion.
Sa among pakighinabi kaniya, iyang gisaysay ang usa ka makatindog-balahibong kasinatian sa iyang pagpangalagad sa pahuwayan sa minatay.
Daw gitakluban siya sa kalibutan ug namugnaw human kalit mipakita sa iyang tungod ang daw hayag kaayo nga tawo apan kalit nga nawala.
Kini iyang nasinati sa comfort room sa sementeryo nga natukod mga unom ka tuig na ang nakalabay.
Ang comfort room nahimutang taliwala sa mga lubong diha sa sementeryo.
"Sa kadugay na nako diri, kini nga trabaho kato pako nga mura'g gihadlok sa multo, kay kanang dapita diha, dunay gilubong diha, gibalhin lang kay buhatan og kasilyas," saysay ni Nong Fredo.
Apan di lamang siya ang nakasinati sa makahadlok nga eksperyensiya, apil na dinhi si Manang Alicia, manindahay
og buwak sa lugar.
"Midagan ko oy, sayonan ka'g bugnaw kaayo iyang tingog gibadlong ko nga di lagi daw mangihi didto, kay tigpanilhig man pod ko diha nga dapit," ingon ni Manang Alicia.
Giapil sab og paambit ni Nong Fredo ang nahitabo sa iyang igsuon nga naligo sud sa kasilyas, nga nakatilaw sab og kastigo gikan sa giingong 'dili ingon nato.'
"Naligo siya diha, unya kana laging di mananghid o manabi mao to gitubuan siya og mga butoy-butoy sa lawas, among gipatambalan sa binisaya, naayo siya."
Mas nakahatag sab og kakulba ug kahadlok sa dapit ang gipatik sa bungbong, gawas sa kasilyas nga 'SATAN 666".
Nasayran nga gisuwat kini sa pipila ka lalaking naka-itum, nga giingong 'gang' nga posibleng nakasinati sab og di maayo sud sa maong kasilyas.
Apan luyo sa makalilisang nga kasinatian sa giingong nagmulto nga kasilyas, gipaambit sab ni Nong Fredo ang kahadlok nga nasinati sa pipila ka kabataang nag-inum sa giingong 'helicopter area' sa sementeryo.
Ang giingong 'helicopter area' sa lugar, elevated nga dapit, ibabaw kini sa mosuleyo sa usa ka pamilya.
Kung anaa ka sa ibabaw, makita nimo ang maanindot nga view sa dakbayan.
Subo lamang nga ang lugar gihimong inumanan, tambayanan, usahay pa lugar sa pakighilawas sa pipila ka kabataang modayo sa dapit.
"Kadtong mga batan-on nag-inum to sila, siguro ilang gihagit-hagit nga ilang rape-on og makita ang ungo. Ingon nila nga kalit lang mitumaw ang daku ug itum nga langgam nga miaksiyon og gakus nila, mao to perte nilang panagan."
Apan segunda sa biyudang si Nang Rowena, nga anaa sab nagtrabaho sa sementeryo nga di angay kahadlukan ang patay, inay ang mga buhi.
"Sa pila ka tuig nako diri wa man gyud ko kasinati ana, naa lang gyud siguroy duolunon, pero alang nako mas angay nga mahadlok ta sa buhi kesa sa minatay. Mag ampo ta."
Alang sa mga nahisgutan, makonsidera mang hadlok ang ilang trabaho alang sa uban, apan dinhi nabuhi ang ilang pamilya.
Hangyo lamang nila Nong Fredo ug Nang Rowena ang pagrespeto sa mga buhi ngadto sa mga lubnganan sa mga minatay.
"Lain man sab gud ning uban murag easy ra kaayo ilang tan-aw sa sementeryo, dinhi mag-inum, ipanglabay ra nang mga sagbot nila, usahay pa gani makapunit pa ta og panty ug condom, di maayo" panapos ni Nong Fredo.
Davao's urban legends
SA paspas nga kalambuan sa dakbayan sa Davao, high-tech na ang halos tanang transaksiyon, mga tag-as nga edipisyo ang imong makita, apan anaa nagpaluyo ang nagkadaiyang istoryang motugaw sa imong panumduman ug imahinasyon.
Usa sa gilakbitan og subay sa Superbalita ang giingong mga haunted places sa siyudad.
Numero uno sa listahan ang giingong haunted house sa Champaca St. diha sa Juna Subdivision ning siyudad.
Apan sa pagsubay nato sa lugar, wala na ang giingong haunted house.
"Sa una pa to, pero karon giguba na siguro mga year 2000 pud. Bag-o na ang balay diha sa giingon nilang haunted house," sigun sa usa ka molupyo sa dapit nga mihangyong di na lamang ipatik ang iyang ngalan.
Isip nagtubo sa lugar, gikumpirma sa among nahinabi ang katingalahan ug makahadlok nga kasinatian sa pipila nga moagi kaniadto sa inilang 'haunted house' sa Champaca Street.
Sa pikas kanto, makita sab ang Ahas Street.
Kini nga dalan nahimutang sa pinakatumoy nga bahin sa usa ka tunghaan sa lugar.
Sa nabasang artikulo sa internet, gikahadlukan ang Ahas Street kaniadto tungod suma pa daghan og bitin nga nagpuyo dinhi.
Dugang pa nga dekada 80, ang lugar sagad ginalabayan sa mga biktima sa salvage.
Karon, dili na Ahas Street ang ngalan sa dalan, apan gihulipan na kini.
Wa say natukod nga panimalay o bisan unsang gambalay sa dapit, mobati gyud ka'g kahadlok kung mobaktas ka didto nga mag-inusara, hilabi na panahon sa kagabhion.
Usa ka inila, apan abandonadong hotel diha sa Bajada ning siyudad, gikahadlukan sab tungod sa di maisplikar nga panghitabo.
Perme nga makakuhag atensiyon sa mga tawong nagpuyo palibot sa hotel mao ang kalit nga pag-andar sa ilang elevator bisan way gapaandar niini.
Mikumpisal sab ang usa ka babaye nga samtang naghuwat siyag masakyan nga dyip tungod sa maong hotel, namugnaw ang iyang tingkoy, uban ang pagpanlimbawot sa iyang balahibo.
Ang mga ingon niini nga panghitabo, di man nila buot ang manghadlok, gikinahanglan lamang anaa ang pagrespito sa ilang gipuy-an ug ang pag-ampo alang sa ilang tunhay nga kapahuwayan.