(Pasiuna: Kini ang atong apas-sumpay sa suliran nga gipadangat kanato ni Agaton of Cotabato mahitungod sa iyang gikalibgan ug gikahadlokan nga pagpaminhod sa iyang nawong.)
DEAR Agaton of Cotabato,
Sa niagi, atong gihisgutan ang mahitungod sa stroke. Igo lamang nga dugang nga inpormasyon niini alang sa uban nato nga tigpamasa, diha sa stroke, ang kada minuto importante gayud kayo. Sa mas dugay kamo nga maghulat nga matambalan kini, mas hataas ang inyong kahigayonan nga mas malungtaron unya ang kadaut sa inyong utok. Mao nga kung pamation ang maskin unsa nga pagpamanhod o pagkahuyang, kalit nga pagkalibog ug pagkalipong, o maglisud kamo sa inyong panan- aw, adto dayon sa inyong doctor ug ayaw na intawon pagpadugay-dugay pa.
Ug karon, ania na kita sa akong gisaad nga lain pa nga mga medical nga kondisyon nga mamahimong mao ang hinungdan sa pagpamanhod sa imong nawong.
4. Transient Ischemic Attack (TIA)
Ginatawag usab kini og mini o warning stroke. Kining TIA mohatag kini og susamang sintomas sa stroke, lakip na ang pagpaminhod sa imong nawong. Ug susama sa stroke, tungod kini sa pag-apol-apol sa dugo sa utok. Apan dili susama sa stroke, ang pag-apol-apol sa dugo mawala lamang gidayon ug ang mga sintomas molungtad lamang ug pipila ka minutos. Apan, maskin pa man og TIA lamang, ayaw gayud og kompiyansa, sa panahon nga ang pikas lamang nga bahin sa imong nawong ang nikalit na lamang og pagpamanhod, o kung ang imong sinultian manguhal, o kung aduna kay lain pang mga sintomas sa stroke, pakigkita gidayon sa imong doctor ug ayaw na tawon pagpadugay-dugay pa.
5. Bell's Palsy
Kining maong kondisyon mao ang hinungdan nga ang mga kaunoran sa usa ka parte sa imong nawong mahuyang ug maparalisar. Ang maong bahin moguwa nga modungoy uban sa tabon-tabon ug kilid sa imong baba. Kini mahitabo sa panahon nga ang ugat sa nawong mohubag nga moapekto sa paglihok sa imong nawong. Ang mga sintomas susama sa pagtabisay sa laway mamahimong mahitabo sa pipila lamang ka oras ug adlaw. Kasagaran niining adunay Bell's palsy mamayo lamang og ila human sa pipila ka semana.
Apan usa kita magpadayon sa unahan, tungod kay taas-taas pa man gihapon ang atong pagahisgutan mahitungod niining imong isyu nga gipadangat kanato, tugoti na usab ako nga ato kini nga padayunon og pagtuki sa mga sunod nga edisyon niining atong patik. Hangtud na usab sa sunod!
Dr. Fritz
(Si Dr. Fritz Legarde Espedilla usa ka aesthetic dermatologist/surgeon ug clinical sexologist. Aduna usab siyay kahibalo ug training sa hypnotherapy ug sa Medical Acupuncture. Usa usab siya ka personalidad sa radyo nga sobra na sa dekada nga nagadagan sa kahanginan ug autor saiyang libro nga "Healthy is Sexy Secrets ni Dr. Fritz". Nagatudlo usab siya sa usa ka kolehiyo sa Pharmacy. Alang sa inyong mga sulat-suliran, mamahimo kini ninyong ipadala sa Dear Dr. Fritz, c/o SunStar-Davao Publishing Inc., Ebro-Pelayo Building, Jacinto St., Davao City, (former Department of Foreign Affairs office), across Ateneo de Davao University and beside Holy Child School of Davao, o i-e-mail kini sa dokfritz@yahoo.com. Ang dili magpamantala dili matubag!)