DEAR Dr. Fritz,
Maayong adlaw kanimo diha, Dok. Usa ako sa nagasunod ning imong kolum diri sa Super B. Nisuwat gayud ako kanimo, Dok, kay gusto nako mahibaw-an kung unsa ang diperensya sa sintomas sa kanser sa prostata ug sa nidako lamang kun BPH. Nagka-interes ako sa maong mga sakit kay mao kini ang mga sakit sa akong mga paryente. Unsa man diay ang hinungdan sa kanser sa prostata?
Daghang salamat sa imong pagtubag. More power and God bless!
Navy Seal 2015
*****
Dear Navy Seal 2015,
Diri ta mouna sa tubag sa imong gipangutana kung unsa ang hinungdan niining kanser sa prostata. Sa tinuod lang, wala gayud nahibaw-an og insakto kung unsa ang hinungdan sa kanser sa prostata, bisan pa daghan ang mga butang nga makapausbaw sa risgo sa pag-ugmad sa maong kondisyon.
Kini nilakip sa mosunod:
1. Idad - ang risgo magkausbaw samtang nagka-edad ang usa ka lalaki - mao nga kasagaran sa mga kaso, makit an diha sa mga lalaki nga nagpangedaron og sobra sa 50 anyos.
2. Kagikan - ang kanser sa prostata mas makit an diha sa mga lalaki nga naggikan sa mga Afrikano ug Afrikano nga adunay sagol nga taga Caribbean kung ikumpara sa mga Asyano.
3. Kaliwat sa pamilya - kung adunay igsuon nga lalaki o amahan nga adunay kanser sa prostata nga wala pa kini sila nag-edad og saisenta anyos, adunay usbaw nga risgo sa pag-ugmad sa maong kanser. Ang mga pagtuon usab nagpakita nga ang usa ka duol nga paryente nga babaye nga mi-ugmad og kanser sa suso makahatag usab og usbaw nga risgo sa pag-ugmad sa kanser sa prostata.
4. Kataba - ang mga pagtuon nga bag-o lamang nagasugyot nga mamahimong adunay kahilambigitan taliwala sa kataba ug kanser sa prostata.
5. Pagpaugnat sa kusog - ang mga lalaki nga kanunay nga nagapa ugnat sa kusog mamahimong adunay mas kubos nga risgo sa pag-ugmad sa kanser sa prostata.
6. Diyeta - ang mga pagtuon nagpakita og kahilambigitan taliwala sa diyeta ug kanser sa prostata. Adunay ebidensya nga ang diyeta nga hataas sa Calcium adunay kahilambigitan sa usbaw nga risgo sa kanser sa prostata. Dugang pa niini, ang ubang pagtuon nagpakita nga ang kanser sa prostata mas kubos sa mga lalaki nga nagakaon nga adunay piho nga mga nutrisyon nga nilakip sa lycopene, nga makit-an diha sa mga giluto nga mga kamatis ug lain pang mga pula nga mga prutas ug selenium nga makit an diha sa mga brazil nuts. Apan, nanginahanglan pa kini og mas dugang nga pagtuon.
Apan, tungod kay daghan pa kita og pagahisgutan sa imong sitwasyon ug wala na kitay lugar karon, tuguti ako nga pagasumpayan ta kini sa sunod nga edisyon ning atong patik. Hangtud sa sunod!
Dr. Fritz
(Alang sa inyong mga sulat-suliran, mamahimo kini ninyong ipadala sa Dear Dr. Fritz, c/o Sun.Star-Davao Publishing Inc., Ebro-Pelayo Building, Jacinto St., Davao City, (former Department of Foreign Affairs office), across Ateneo de Davao University and beside Holy Child School of Davao, o i-e-mail kini sa dokfritz@yahoo.com. Ang dili magpamantala dili matubag!)