Chito E. Germino
Paknaan, Mandaue City
NAGMINGHOY ang nawong ni Derek nga misulod sa sa balay ni Edna, iyang maguwang. Bag-ohay lang siyang nahiabot karong hapuna gikan sa klinika sa ‘dermatologist’ kay mibalik na sab ang kagid ug nuka ni Fe, iyang panganay. Tulo ka bulan na ning sakit sa iyang anak. Dako na iyang gasto. Napatambalan na gani niyag albularyo si Fe. Wa lang gihapon maayo.
Gikapuyan na si Derek. Iyang gibilin si Fe sa ilang balay daplin sa baybayon. Mitungas siya nganhi sa balay sa iyang maguwang aron sumbongan sa iyang kadismayo ug kabalaka.
“Basin bayag nakasala ka, unya imong anak ang gisilutan. Mas sakit ang bation sa amahan kon iyang anak ang maperhuwesyo sa kastigo nga angay unta sa amahan,” ni Edna.
Daw natuk-an sa laway si Derek human sa iyang pagpanglad-ok. Nahatutok siyag maayo sa iyang maguwang.
Drayber sa taksi si Derek. Kamanghuran siya sa duha ka managsuon. Balikbayan si Edna nga bag-o lang nabiyuda. Mipauli siya sa Pilipinas hunan sa bayenti ka tuig nga panarbaho sa Amerika. Iyang bana nga si Alfred usa ka Amerkano. Igo lang nahuman ang pagtukod sa ilang balay sa baryo Aluhan, si Alfred mitaliwan. Si Derek ang gibasol sa kamatayon ni Alfred.
Grabe kabentahuso si Derek. Kon mouli sa Pilipinas si Edna ug ang iyang bana (wa man silay anak), si Derek ang mahimo nilang drayber ug ‘tour guide.’ Mokuha silag sakyanan sa ‘rent-a-car’ ug suholan pa si Derek sa pagdrayeb. Unya may ‘cut’ pa siya sa ‘overprice’ sa abang sa sakyanan. Siya ang gipahimo og desinyo sa balay nga gipatukod, kay may background man siya sa ‘civil engineering.’ Wa lang siya kahuman. Mikabat og usa ka tuig ang pagtukod sa balay nga morag mansiyon kadako. Nagbuntaog ni sa ibabaw sa bakilid padulong sa baybay ug naibabaw og diyutay sa balay ni Derek. Singko milyunes ka pesos ang nagasto. Sa nasapi ni Derek nakapalit siyag taksi nga ‘brand new,’ Doble man iyang igo sa Amerkano: materyales ug ‘labor.’ May suweldo pa siya sa pag-supervise sa konstraksyon. May suhol pa siya sa pagdesinyo sa balay.
Pagkabisto ni Derek sa Amerkano kay wa man kasabot sa kamahal sa suhol sa mga panday nga wa magsigo ang trabaho, gikasab-an siya sa langyaw nga bayaw. ‘Deny to death’ siya. Siya pay naningka sa Amerkano. Sa kasuko ug kalagot sa langyaw gi-atake hinuon kini sa kasingkasing. Nabiyudag di oras si Edna. Apan kay maguwang nga mapinanggaon sa manghod, nagpasensiya lang bisag nasayod na siya sa anomaliya sa manghod. Ang mga panday misulti kang Edna nga katunga sa ilang suhol iuli nila kang Derek.
u2018Class’ ug sosyal man god og lihok si Gina, asawa ni Derek. Mahalon kaayog mga gamit sa pagpanghindik ug pamustora. Bisag anha ra sa probinsiya gusto kaayog ‘load’ sa selpon ug sa ‘Facebook’ kay way oras nga di magpasundayag sa ‘Facebook.’
Diyes anyos na si Fe. Grade Four na siya. Brayit unta bataa. Kanunay matauran og ribon.ang manghod nga si Kevin, Grade One pa. Brayit sab. Magpuli-puli lang og kasakit ang duha ka bata.
“Sige, Manang. Ako pang kuhaon sa eskuylahan si Kevin,” ni Derek dayong tindog. Miyango lang ang maguwang ug minglantaw sa halayo.
Sa gawas, nakapanglantaw sab sa halayo si Derek. Nakahinuktok og lawom, ug nakahukom nga mobisita sa lubong sa iyang bayaw. (Katapusan)