DAGHAN ang nakurat sa mga baha nga nasinati karong panahona sa tibuok Visayas ug Mindanao tungod sa way undang nga pagbunok sa uwan. Wa may bagyo pero ngano kaha nga way undang ang uwan? Mao kini ang pangutana nga lisod tubagon. Tail-end of cold front, matod pa ni PAGASA Director Oscar Tabada, mao ang hinungdan niining padayon nga uwan. Ang tail-end of cold front mao ang nag-una nga bugnaw nga atmospheric mass nga maoy mopuli sa init nga atmospheric mass. Kasagaran, dunay mokuyog nga kusog nga pag-uwan kon mahitabo kini. Tungod sa paghuros sa hangin nga amihan,apil na ang low pressure area sa Surigao area, kini maoy hinungdan sa padayon sa bunok sa uwan sa Visayas ug Mindanao area.
* * *
Ngano nga dali ra man nga mobaha? Di kita angay matingala. Daghan ang kadaot tungod ra sab sa atong gibuhat. Karong panahona, kasagaran sa atong makita ang mga sementadong karsada ug mga agianan. Malipay ta nga makakita nga sementado ang atong agian kay di naman ta mahugaw nga maglakaw. Apan nakalimot ta nga tungod sa sementong karsada, wa nay kapadulngan ang tubig uwan. Di na makasuyop ang tubig ulan sa semento og mapundo nalang kini. Mao kini hinungdan sa dali nga pagbaha.
* * *
Ang pagputol sa mga kahoy nga makatabang unta sa pagsuyop sa ulan lain usab nga hinungdan sa pagbaha. Imbes makatabang ang mga kahoy, ato na hinuon nga gipamutol tungod kay ang atong gusto nga mahinlo ang palibot ug makatukod kita og mga sementadong building.
* * *
Ang atong way undang nga paglabay sa mga basura nga di malata lain usab nga hinungdan sa pagbaha. Mo-clog kini sa mga sapa ug di na makaapas ang sapa sa kusog nga bul-og sa tubig. Imbes moderetso ang bul-og sa tubig paingon sa dagat, moawas na kini og mao ang makaingon sa pagbaha. Mograbe pa kini kon high-tide o taob ang kadagatan. Mao kini ang nahitabo sa Loboc, Bohol sa dihang miawas ang Loboc River og miresulta sa pagbaha.
* * *
Ngano nga gitapok man ni Presidente Rody Duterte ang mga mayor sa miaging semana didto sa Malakanyang? Matod pa ni Agriculture Secretary Manny Piñol, isip kanhi Mayor sama kaniya, nakaseguro si Presidente Duterte nga nasayod ang Mayor sa tanang nahitabo iyang lungsod. Kon dunay drugas sa usa ka barangay, automatic nga mahibalo ang mayor niini, apil na ang mga nahilambigit sa maong kalihokan. Ang dakong pangutana, ngano nga magpadayon man ang kalihokan sa drugas sa usa ka barangay o lungsod? Nagpadayon kini, matod pa ni Sec. Pinol tungod kay apil ang Mayor sa kalihokan o protector siya sa kalihokan. Buot ipasabot, dako kaayo og kalambigitan ang Mayor sa kalihokan sa drugas sa iyang lungsod. Ang pagpatawag kanila sa Presidente naghatag kanila og higayon nga mausab kining tanan. Undang sa kalihokan sa drugas o pahawa sa katungdanan, mao kini ang hagit sa Presidente.
* * *
Mao usab kini ang mahitabo karong pipila ka mga adlaw kon ipatawag na sab sa Presidente ang mga gobernador sa tibuok nasod. Warning kini alang kanila – undang sa kalihokan sa drugas o pahawa sa katungdanan.
* * *
Siyempre, di na mopahawa ang mga mayor ug gobernador. Pasabot, usa ra ang atong huwaton nga mahitabo – nga moundang na sila sa kalihokan sa drugas.
* * *
Mao kini ang short-cut nga pamaagi sa pagsumpo sa problema sa pagkatap sa drugas – apilon ang mga mayor ug gobernador. Ug di kay ang Presidente lang ang maglihok.
* * *
Unsa may mahitabo kon magpadayon ang mga kalihokan sa drugas sa nasod? Matod pa sa akong amigo, dunay mangamatay. Ug basin, maapil na ang mga badlungon nga mga mayor ug gobernador, matod pa niya.