APAS sumpay kini sa atong lindog kagahapon kabahin sa balaod nga Republic Act 9482 kon Anti-Rabies Act and Responsibilities of a Pet owner. Ubos sa maong balaod, ang tag-iya sa iro nga nakapaak maoy moabaga sa galastuhan sa pagpa-injection sa napaakan. Ug gimando gyud sa maong balaod nga gikinahanglan nga pabakunahan og anti-rabies vaccine ang matag iro. Mamultahan ang magpataka og buhi og iro nga pasagdan lang.
Ang Animal Welfare Act of 2013 o Republic Act 8485 as amended by Republic Act 10631, usa ka balaod nga nagprotihir sa katungod sa mga hayop o animal rights. Kaniadto god walay balaod nga nag-protihir sa mga hayop batok sa abuso sa mga tawo. Ato lang silang gitratar nga hayop. Apan karon aduna nay katungod ang mga hayop sama sa tawo. Kay bisan hayop sila, mohilak man usab sila kay aduna may silay pagbati sama sa tawo. Ang iro kaniadto puwede lang bunalan, pusilon ug bikton unya ihawon. Lami ra ba ning iro nga kaldereta. Diha sa Pasil kaniadto, daghan ang mo-ihaw og iro unya ang ulo ra ba gyud maoy pangitaon sa mga kustomer. Ambot og naa pa ba karon?
Ang kabaw kaniadto sayon-sayonon lang og ihaw labi pa didto sa Bohol ug Mindanao. Dili kompleto ang pista sa mga Bol-anon kon dili mo-ihaw og kabaw. Didto sa Mindanao ma-isip nga kumbira ang usa ka selebrasyon basta mag-ihaw og kabaw. Karon dili na puwede gawas lang kon disabled o napiang o adunay deperensiya ang kabaw nga dili na magamit sa pagdaro. Gi-isip nga endangered spicies na ang kabaw kay talagsaon na kini. Ang lami sa kabaw nga putahe kanang sampayna. Kon dunay sobra nga karne, himoon nga kusahos. Pero kadtong ubang mga hayop nga ihawonon gyud sama sa baka, kanding, baboy, manok, itik, pabo ug patu dili na ubos ning maong balaod. Ihawonon gyud to sila.
Pero unsang sirkumstansiya nga puwede kitang mopatay og hayop? Ubos sa Section 6 sa Animal Welfare Act, ang hayop (kadtong dili sagad ihawon ha) puwedeng patyon pinasikad ning maong rason: 1) Kon gamiton kini sa rituwal sa usa ka relihiyon labi pa kadtong mga tinuhuan sa mga nitibo. 2) Kon ang hayop adunay mananakod nga sakit. 3) Kon dili na kini mapahimuslan. Kadtong mga disabled. Pero i-certify gyud sa usa ka licensed veterinarian. 4) Kon makahatag kini og peligro sa kinabuhi sa mga tawo. Sama niadtong irong buang nga nagmangtas sa Mandaue City nga nakapaak og 22 ka mga tawo. Puwede na tong patyon. 5) Kon gamiton kini sa research. 6) Kon kabahin sa population control sa mga hayop. Kanang nanobra na ba ug; 7) Laing mga rason nga angayan siyang patyon apan adunay pagtugot sa veterinarian.
(bobby@sunstar.com.ph)