UNANG nahimugso nga grupo sa mga rebelde sa Mindanao ang Moro National Democratic Front (MNLF) nga gitukod ni Nur Misuari nga usa ka Tausog lumad nga taga Sulu sa 1969 uban nila ni Hashim Salamat sa Maguindanao ug Dimas Pundato sa Central Mindanao.
Nagbasi sa Bangsamoro Region, Sulu Archipelago, Palawan ug Basilan. Naghanduraw nga maangkon ang kaugalingong gobyerno nga mahimuwag sa Pilipinas.
Maluibon sa kasabotan sa kalinaw. Misimang sa Tripoli Agreement tali ni Pres. Ferdinand Marcos kay ang iyang pundok namanhig unya milayas sa Saudi Arabia si Misuari ug mibalik sa nasod sa 1986 sa dihang gihinginlan si Marcos sa Hawaii pinaagi sa Edsa 1 People Power.
Sa 1986 si Misuari ug Pres. Fidel Ramos milagda og Final Peace Agreement nunot sa pag-umol sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) diin si Misuari maoy gitudlo nga gobernador apan gikawkaw ang dakong pundo ug nagmangtas sa Zamboanga ug Sulu kapin sa gatos ang patay.
Misibat sa Malaysia ug ang kasong rebelyon gibasura sa korte. Panahon ni Pres. Erap Estrada miputi ang itlog ni Misuari gani nailog sa gobyerno ang Camp Abubakar apan napaso si Estrada nga naagni sa pagbiya sa Edsa 2 People Power.
Sa 2007 gipadakop si Misuari ni Pres. Gloria Arroyo kay ang iyang pundok namanhig og mga sundalo sa Jolo, Sulu. Gipasakaan og kasong terorismo apan nakalingkawas sa 2008 human mitugot ang korte nga makapiyansa og P100,000. Sa 2013 nangigi si Misuari sa dihang si Pres. Noynoy Aquino nakiglagda og Bangsamoro Framework Agreement tali sa MILF hinungdan sa gubat sa Zamboanga City sa Sept. 2013 diin 10 ang patay ug 36 ang angol kay gipakagamay sa gobyerno ang iyang deklarasyon nga independensya nunot sa pagpakayab sa ilang bandila. Maong nagtago-tago si Misuari kay dakponon sa kasong rebelyon ug kalapasan sa International Humanitarian Law human sa daghang kinabuhi nga nakalas. Apan ang Pasig Regional Trial Court sa Okt. 27, 2016 misuspenso sa warrant of arrest hinungdan nga misanong sa pagdapit ni Pres. Rodrigo Duterte nga sila magkita.
Mipasalig nga makab-ot na ang kalinaw nunot sa pag-ila og pagsaludo sa liderato sa presidente. Bantayanan hinoon nga dili na sab magluib.
Basin kutob lang sa pahiyom ang paghatag og kahigayonan sa kalinaw.
Hinuon talagsaon ang hiyas ni Duterte kay misaludo ang mga kaaway. Gani hayag na ang kasabotan sa kalinaw tali sa gobyerno sa Pilipinas ug CPP-NPA-NDF nga tua pa sa Oslo, Norway.
Nakighigala na usab si Pres. Xi Jinping sa China bisan nagkasungi o nag-ilog sa West Phil. Sea ug gani sa pag-adto ni Duterte sa China nakakuha og 24 bilyones dolyares nga para investment dinhi sa atong nasod. Laing karibal nga nasod amigo na ni Duterte si Russian Pres. Vladimir Putin.
Mao gihapon ni Pres. Donald Trump sa Amerika kay parihas silag estilo. Nadasig na usab ang MILF nga gipadali sa presidente ang kongreso pagpanday sa mga batakang balaod nga i-unod sa Bangsamoro Framework Agreement. Mao nalay problema unya ang BIFF, JIM, Abu Sayyaf ug niining uwahi ang Maute Group.
(csa_1156@yahoo.com/09167345737)