GISUDLAN kuno og mga espiritong daotan. Segun sa taho, giangkon sa panuway ang 27 ka mga bata sa usa ka Katoliko nga tunghaan sa Tuburan bag-ohay lang.
Samtang gitino pa sa Archdiocese of Cebu kon tinuod ba gyod ang gikahadlokan nga “demonic possession,” giawhag na lang sa pari ang mga ginikanan ug ang kasilinganan nga iampo ang kabataan.
Linghod pa’g pangutok, ang mga batan-on sagad huyang pa aron igong makapanalipod batok sa bisan unsang matang sa kadaot. Dili lang dali ra silang mabiktima, humok pod silang maaghat sa malapason nga binuhatan. Sanglit sayon kaayo silang pahimungtan sa dumot, tawgon dayon sila nga buloyagon taliwala sa pamasangil nga misaka ang gidaghanon sa salaod kun kriminalidad nga gibuhat kuno sa mga menor de-edad. Kinahanglang sugpuon ang yawan-on nilang lihok, matod pa sa duha ka magbabalaod sa Kongreso. Gituboy nila ang House Bill 2aron mausab ang Juvenile Justice and Welfare Act (Republic Act 9344) ug maubos ang pangedaron sa gitawag nga criminal liability gikan sa kinse ngadto sa siyam ka tuig.
Tiguwang na apan kuwang ug wala gihapo’y buot! Mao ra’g ingon ini ang pagsaway kabahin sa gapasiugda saHouse Bill 2 gikan sa kahugpongan sama sa Children’s Legal Bureau (CLB), Philippine Action for Youth Offenders (PAYO), Child Rights Network (CRN) ug uban pa.
Gapaluyo ug gabulig sa katungod sa kabatan-onan, ilang gitataw nga gamay’g salabotan ug dakong sayop ang pagtuo nga ang mga bata mao’y basolon sa ilang pagkahisalaag sa maayong dalan.
Dayag nga gubot pa’s lukot ang mga hinungdan sa pagpakasala— gumikan pod ni sa katilingbanong kaguliyang nga gapasamot sa kalisod sa kabanayan. Nan, ang hiwi nga gawi sa kabataan tin-aw nga linugdangan sa lawom nga mga suliran sa mga dagko: mga ginikanan lakip na ang uban pang sinaligan. Ilang tulobagon tuod ang pag-agak ug pagtultol nila kon unsa’y binuhatan nga angay ug sulondon.
Sa ato pa, kining mga binugoy nga linihokan gasamin lang pod sa buak nga pananglitan sa mga edaran. Kay dili baya malalis nga kitang mga nanggungis na mao’y daghang kasaypanan— politikanhon, ekonomikanhon— nga gadugang sa atong nasudnong pagkagusbat.
Pagtinarong intawon! Kini mao’y hagit nato alang sa atong kadagkoan. Kabahin sa mga giilang children at risk ug children in conflict with the law, angay hinumdoman nga unang tulobagon sa kagamhanan ang pagpanalipod sa mga bata ug sa ilang kaayohan. Gapasamot lang sa suliran ang pagsilot sa usa ka nuwebe anyos nga badlongon ug pagdam-ok niya sa bilanggoan gumikan sa pagkunhod sa criminal liability. Usa kini ka pagdawat sa kadagkoan nga wala na sila’y mahimo alang sa pagpatul-id ug pagpalambo sa batan-on nga panglantaw lahos sa maayong kaugmaon. Lupig pa’y ilang giangkon nga wala na intawon sila’y maayong mahunahunaan, gapunay ra’g pangawot sa ilang labad nga lagmit hagkot pa sa sungay.
(geemyko@gmail.com)