Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu
“UY! Nganong dako mag ilong ang anak nato?” nakapangutanag kalit ang nahikurat nga si Nitoy, kapikas ni Nena, paghikakita niya sa bata nga bag-o lang nahimugso.
Gisapwang kini sa duha ka kamot sa mananabang.
Nag-uha pa ang puya ug wa pa kaputli sa iyang pusod.
Nagpanikad kini samtang nabulit pa sa dugo sa iyang inahan.
Diha ra manganak si Nena sa ilang balay. Ang nagpakita kang Nitoy sa bata mao si Nang Ason, ilang silingan nga mananabang sa baryo Baring.
“Unsa, Nitoy? Dako diayg ilong ang bata? Kon mao na, naliwat na sa imong gisigihan og gau-gao!? Ni Nena nga luya pa nga naghigda sa lantay sud sa ilang lawak.
Ang batang lalake ikaupat nilang anak. Nakatilaw dayon og pagmahay si Nitoy sa iyang binuhatan. Duna silay silingan nga agwador og tubig. Ang ngalan niini kay Isko.
Dako kaayo og ilong kini siya.
Nagpuyo ni siya sa balay sa magtiayong Inting-Karya. Pero gipasabot siya managtiayon nga dili siya tinuod nga anak; pinunitan lang siya sa basurahan.
Pagkahingkod na niyang ulitawo nagkinaugalingon na siya.
Naglain siyag puyo, apan ang iyang gipuy-an usa ka kalumpagon na nga lagkaw ubos sa bungtod.
Kon moagi kini si Isko sa ilang Nitoy gukuron dayon siya ni Nitoy. Kon maapsan siya ni Nitoy ang ilong niya mao dayuy hakpon ni Nitoy. Daghang mga tawo ang makaluha pagkinatawa sa gibuhat ni Nitoy kang Isko nga tinamay.
Gihimong kalingawan ni Nitoy si Isko, Maghilak intawon ang nauwahi nga magbagutbot, “Manganak gani kag parehag ilong nako, bantay ka! Wa ra bay tinamay nga naalaot.” Wala lang gyud tagda ni Nitoy ang mga pulong ni Isko nga iyang gitamay.
Usa ka kartero si Ninoy. Gaan ang iyang trabaho. Kada adlaw makauli man siyag sayo kay inigka human niyag panghatod sa mga suwat sa kabalayan sa lungsod sa Carmen ginamit ang bisiklita, wa na man siyay buhaton.
Sige lang siyag panambo sa bentana ngadto sa karsada kay daplin man sa karsada ang ilang balay. Inig agi ni Isko manaog dayon si Nitoy ug gukdon ang agwador. Si Nena magsige og badlong niya, apan di niya paminawon.
“Miresulta na gyud, Nitoy, ang pagsige nimog bugalbugal ug pagtamay kang Isko. Naliwat hinuon kaniya ang atong anak!” ni Nena nga nagmahay sa bana. Nagpunay og hilak si Nena nga nagsud-ong sa puyang gikugos.
Miduko si Nitoy. Wa magtingog. Ug sa iyang pagpaka hilom nabutyag ang iyang pagbasol.
Sukad sa pagkatawo sa bata wa na gyud kumedyahe ni Nitoy si Isko. Kaniadto, kada adlaw iya gyud ning sungogon.
Usahay kaduha pa sa usa ka adlaw, kay mag-agwada man si Isko buntag ug hapon. Ulahi kanunay ang pagbasol.