DAGHANG luna sa yuta sa probinsya nga nahimutang sa siyudad sa Sugbo. Sa panahon ni Gov. Vicente de la Serna naumol ang Ordinance 93-1 aron ang nanimuyo modata ngadto sa kapitolyo sa yuta nga ilang gitarokan og balay nga impason sulod sa duha ka tuig gikan sa 1993. Gilugwayan og 10 ka tuig apan milapas sa 2004. Sa 4,364 ka pamilya nga nagpuyo sa 51 ka ektarya sa Apas, Lahug, Busay, Kamputhaw, Capitol Site, Kalunasan, Lorega, Mabolo, Tejero, Luz ug Kasambagan adunay 1,445 ang nakabayad, 1,188 ang wala makaimpas ug 1,731 ang wala gyod makadata. Sa 2006 nahisgotan ang land swapping o binayloayg luna panahon ni Mayor Tomas Osmeña ug Gov. Gwen Garcia apan wala mahinayon kay supak sila si Vice Mayor Mike Rama ug Konsehal Joy Pesquera sa committee on finance kay giingong alkansi ang siyudad. Apan si kanhi Deputy Speaker Pabling Garcia mihulagway nga adaw tulis sa udtong tutok ang land swap kay alkansi kayo ang lalawigan. Panahon ni Mayor Rama migahin og P500M nga nalakip sa 2015 annual budget aron paliton ang luna niadtong wala makaimpas ug adto na modata sa city hall ang mga residente samtang ang kapitolyo maningil sa kinatibuk-ang P1.3B ngadto sa kagamhanan sa siyudad sa Sugbo apan hanap o walay katumanan. Sa Dis. 7, 2016 atol sa Urban Solidarity Week gilagdaan ang Memorandum of Agreement tali ni Mayor Osmeña ug Gov Junjun Davide nga magbinayloay og luna alang sa kasulbaran sa kontrobersyal nga 93-1. Kadtong wala makaimpas ug wala kabayad sa kapiltolyo adto na modata sa city hall. Maoy gibaylo sa siyudad sa Sugbo ngadto sa probinsya ang 1.37 ektarya nga luna sa Sewerage Treatment Plant ug 0.248 ektarya nga slaughter house sa North Reclamation Area, 2.5 ektarya sa South Road Properties, 3.3 ektarya sa Block 27 North Reclamation ug 13 ektarya sa Pulpogan, Consolacion nga napalit sa city government sa 1980 gikan sa Zitioba, Inc. silbing relocation site sa mga naapektohan sa kaugmaran sa reclamation sa siyudad sa Sugbo diin itugyan sa probinsya ngadto sa kagamhanan sa Consolacion aron paghingpit sa mga papeles. Ang Cebu City Zoo wala malakip sa land swap o baylo tungod kay ang lote iya man sa probinsya sa Sugbo hinoon nalakip sa kasabotan nga ang siyudad motugyan sa pagdumala sa zoo ngadto sa probinsya. Kabahin usab sa kasabotan ang pagsibog sa kaso nga gipasaka ni Osmeña sa 2010 gumikan sa pagpapahawa sa Dept.of Agriculture Regional Field Office sa M. Velez Capitol Site batok sa probinsya.
Ambot kaha og dili ba makaapektar sa land swapping ang pagluwat ni Vice Pres. Leni Robredo sa kabinete isip secretary sa Housing and Urban Development Coordinating Council (HUDCC) aron maoy mopirma isip saksi paglig-on sa kasabotan sa binayloayg luna. Dunay bersyon nga gitangtang si Robredo kay walay agi ug kanunayng mosuki atol sa ilang tigom. Pun-an pa sa hilom nga tinguha sa Liberal Party nga gigamit si Robredo, Sen. Leila de Lima ug Sen. Antonio Trillanes aron pagpalagpot ni Pres. Rodrigo Duterte. Maoy gihimong katarungan o gigamit ang isyo bahin sa extrajudicial killings, paglubong ni Marcos sa Libingan Ng Mga Bayani, pagpabalik sa silot sa kamatayon, pagpaubos gikan sa 15 anyos ngadto sa nuybe anyos nga dili masilotan kon makahimog salaod ug pagbugal-bugal o pagbinastos sa kababayen-an. Igo raman tong midayeg si Duterte sa sayal ni Robredo. Naa rabay giingon nga kinahanglan imong pakasuk-on ang linalang aron ka higugmaon. Biyuda raba si Leni ug buwag sa asawa si Digong. (csa_1156@yahoo.com/0916-734-5737)