Chito E. Germino
Paknaan, Mandaue City, Cebu
NAKADANI sa akong pagtagad ang usa ka salida sa Cable TV. Nag-ulohan og “A Beautiful Mind,” nga nga gi-papelan ni Russel Crowe. Kining ulohan medyo salikwaot kay ang protagonista ining salidaha, si Dr. John Nash, usa ka propesor sa Mathematics, medyo may kadaot sa utok. Puwede ni ilisan og “Ugly Mind” o “Defective Mind.” Apan di man ta makabuot sa naghimo sa salida. Base ni sa tinuod nga hitabo sa Amerika. Ug di nako kapugngan nga ipaambit kini sa mga magbabasa kay duna koy nakat-unan niini. Ako untang himuong sugilanon, apan naglisod ko. Maong ipaagi ko na lang sa gumalaysay.
May sakit sa utok si Dr. Nash. Kanang ginganlan sa Iningles og ‘schizophrinia,’ kasagarang sakit sa mga psychopathic killers. Hapit gyud niya patya ang iyang asawa ug anak. Wa nadayon kay nakaamgo ra siya nga dili tinuod ang iyang nakita ug nadungog.
Kining usa ka henyo o brayt kaayo nga tawo gamay rag ligas nga madaot ang utok, labi nag mapasaran sa gutom. Si Dr. Nash nakakitag tulo ka tawo: una, usa ka batang babaye nga daw nuybe anyos ang edad; ikaduha, usa ka batan-ong lalake nga kunohay uyoan sa bata; ang ikatulo, hamtong nga lalake nga singkwentahon ang pangedaron (gipapelan ni Ed Harris). Mora siyag membro sa CIA o Pentagon. Gi-rekrut si Dr. Nash nga mahimong espiya pabor sa organisasyon sa karakter ni Ed Harris. Ang batan-ong lalake magsigeg galgal niya nga siya ‘genius’ ug way makalupig kaniya sa tanang mga propesor sa unibersidad nga iyang gialagaran.
Nadaot ang dagan sa kinabuhi ni Dr. Nash. Nagpakitabang sa ‘psychiatrist’ ang iyang asawa nga si Alicia. Ang psychiatrist gipapelan ni Christopher Plummer. Matod sa mananambal kinahanglan masabtan niya kon unsa ang tinuod nga reyalidad batok sa hunahuna o imahinasyon lamang. Nalandig si Dr. Nash sa ‘psychiatric hospital.’ Gipatumar siyag mga tabletas ug gipaagian sa ‘electric shock.’
Kay naglain ang lawas wa tumara ni Dr. Nash ang mga tambal. Nigrabe ang iyang sakit. Ang panahon niini sa kinabuhi ni Dr. Nash gikan sa 1954 hangtod 1994. Gikumbinser si Dr. Nash sa iyang asawa nga di tinuod ang iyang mga higala. Giyagyag ni Alicia sa atubangan sa iyang bana ang mga sinulod og sobre nga mensahe niya isip espiya. Way naablihan bisag usa. Apan si Dr. Nash ra mismo ang nakaamgo ug nakadawat nga sila di tinuod, kay sulod sa 40 anyos ang batang babaye wa matiguwang. Silang tulo wa matiguwang.
Iyang gi-estoryahan silang tulo. Matod niya, “Nakasabot na ko nga kamo dili tinuod. Bunga lang mo sa akong brayt nga utok. Sukad karon di na ko motagad ninyo bisan asa pa ta magkita.”
Sa pagka tinuod, wa maayo si Dr. Nash sa iyang sakit, kay mopakita man gihapon kaniya ang tulo. Ug iya nang gihisgutan ang iyang mga higala nga buang siya, kay makakita siyag butang nga di makita sa uban. Sa laktod nga pagkasulti, tungod sa iyang ka-brayt, ang iyang utok magmugna og butang nga way pagtugot niya.
Busa, aron malikayan ang dautang hitabo, kon may tawong makadungog og tingog nga magmando sa pagbuhat og dautan, iya unang tawgon ang iyang higala. Iyang pangutan-on kon nakadungog ba sab kini sa tingog. Dili na angay ikaulaw ang pagdawat nga may diperensiya sa utok ang tawo. Sama sa gibuhat ni Dr. Nash, gidawat ra gihapon siya sa iyang mga higala. Nakadawat pa gani siyag Nobel Prize. Ang solusyon sa iyang sakit anaa ra kaniya, ang pagdawat sa problema ug sa pagbaliwala niini. (Katapusan)