WALA'Y bili ang balaod diin barato ang kinabuhi. Ug kanang giingon nga tawhanong katungod — lakip sa katarong ug kaangayan — sayon ra pod pikatan samtang gapangidhat ang mga mamumuno. Magsiga na lang tawon ang mata sa mga biktima, sama sa usa ka abogada didto sa Bohol nga gitusak-tusak og mga bala bag-ohay lang.
Duyog sa danguyngoy ang talidhay sa mga dagha’g halin ug dako’g tinigom gikan sa ilang patigayon og mga patay: mga tag-iya og punerarya, mga mananabtan, mga tigkawot og mga lubnganan.
Kalagon pa lang unta kadtong gakadugo ang mga kamot, nangusog og pakigsandurot sa kamatayon. Kini basin mao’y pangadye sa mga gasaulog sa Pro-Life Month, gapahigayon sa ilang Walk for Life rally isip pagtutol sa pipila ka magbabalaod nga galaraw pagpabalik sa death penalty alang sa mga nahukman nga makasasala. Kining silot sa kamatayon dili igong makapakgang sa salaod kun kriminalidad, segun sa gipamatud-an nga pagtuon ni Sen. Francis Pangilinan.
Gitataw niya nga nisaka gani ang gidaghanon sa krimen bisan diha pa’y death penalty niadtong dekada 60. Ug samtang padayong huyang ug hupong sa dunot nga pamaagi ang criminal justice system — galangkob sa kapolisan, hukmanan, ug bilanggoan — pabiling baklag ang mga timailhan sa kahiwian. Matod pa ni Pangilinan, niangkon ang Supreme Court nga mokabat og 71% sa mga binilanggo ang nasaypan pagsilot og kamatayon— kasagaran mga kabos.
Tuod man, gikinahanglan gyod nga paningkamotan unta sa kagamhanan ang kabag-ohan ug kalig-on sa atong criminal justice system. Diin ang makiangayon ang pagpahamtang sa balaod, diin bililhon ang kinabuhi bisan sa mga gaantos sa kahigayonang pit-os.
Uyamot na’g kahimtang, dali pa gyod pasanginlan ug kahadlokan lakip sa panghimaraot. Ay, dayag nga mga kakha-tuka hapit tanan sa mga napusilan ug nahay-ad gikan gikatahapan nga tigpahuyot og ginadiling mga druga.
Ay, sayon ra baya tumban ang gagmay! Wala’y ikasukol. Dili makapanalipod. Dali rang pahilomon. Pastilan, tiurok dayon samtang sayod ta nga ang labing nabulahan ug nagbusdik ang tiyan galambigit sa mga kurakot nga kadagkoan.
rKataas sa anino, dili ikalimod, ining kapintas nga gitawag og extra-judicial killing — kining pinatyanay nga patuya’g tamay sa balaodnong pamaagi sa hukmanan. Ug kon dili ni mapakgang, panguros na lang. Lupig pa’y nasaag ta ining kalakiha sa lasang. Pastilan, wala ra ba’y luwas kon mao’y maghari ang mangtas nga kinaiya sa mga ihalas.
(geemyko@gmail.com)