8 ka dekadang paglambo sa Davao
OTSENTA ka tuig ang milabay gikan niadtdong Marso 1, 1937, ang Davao pormal nga nahimong dakbayan sa usa ka inagurasyon nga gitambongan ni kanhi Interior Secretary Elpidio Quirino sa dapit karon nahimutang Quezon Park, usa ka prominente nga landmark nga nahimutang atubangan sa City Hall.
Gikan sa United States, si kanhi Presidente Manuel Quezon nagsulti nga ang dakbayan sa Davao importante sa internasyunal nga negosyo sanglit nagdala kini sa katumanan sa iyang pangandoy nga maghatag sa dakbayan og oportunidad sa iyang politikal, sosyal, ug ekonomikanhong paglambo.
Ang panlantaw ni Quezon mao ang paghimo sa Davao nga usa ka progresibo ug modelong urban center.
Si Quirino nanguna sa oath-taking sa labing unang mayor sa dakbayan, Santiago Artiaga. Ang pito ka miyembro sa unang city council mitambong usab.
Ang paghimo sa siyudad maoy reaksyon sa nagkadaghan nga langyaw sa munisipyo sa Davao, sila mga negusyangteng Hapon nga maoy instrumento sa grabeng paglambo sa kayutaan nga nahimong abaca plantations.
Usa ka politikal nga desisyon nga ang lokal mahimong gawasnon ug mahimo nga makadumala sa gobyerno sa ilang kaugalingon.
Mga local historians nagsulti nga ang kadaugan nga gibati sa katawhan sa bag-ong otonomiya gipakita sa ilang kahinam nga mosalmot sa mga aktibidad nga giprepara sa bag-ong nahimugso nga siyudad ug pribado nga ogrganisasyon.
Ang Davao historian Ernesto Corcino nagsuwat nga ang tulo ka oras nga civic parade gipahigayon niadtong adlawa.
Laing historian, 89-anyos nga si Librada “Libby” Rufo, nagsulti nga ang rota sa parada limitado lamang sa tulo ka mga kalsada sa dakbayan: Oyanguren Street, Claveria Street, ug Hospital Avenue, karon gitawag nga J.P. Laurel Avenue.
Karaang kalsada ug lengwahe
Ang parada natapos sa San Pedro Street, atubangan sa City Hall, suma ni Rufo. Ang karaang kalsada sa siyudad, ginganlan sa karaang simbahan, San Pedro Church.
“There were only a few people then, and everyone knew each other,” suma niya.
Dunay 68,000 ka mga tawo ang Davao sa maong higayon nga gideklarang dakbayan. Kasagaran sa mga residente naa sa downtown Davao nga mga langyaw gikan Luzon.
“The language predominantly used in Davao then was Tagalog because of the residents were immigrants from Luzon,” suma niya.
Atol sa giyera sa 1940s, giingon nga ang pinakadugay nga giyera aron makalingawas ang nasud gikan sa pagpanakop nahitabo sa Davao City, miabot sa unom ka buwan hangtod nga misurender ang mga Hapon niadtong 1945.
“Davao’s destruction, followed by a swell of thousands of guerrillas who wanted to squat former Japanese-owned plantations, together with a deluge of sickly refugees from the mountains, added to the physical and economic problems of the city,” suma sa artikulo sa Davao history.
Ang pag-ayo sa dakbayan giayudahan sa mga beterano ug mamuhonan human sa giyera.
Ang Davao hinay-hinay nga milambo, ang iyang ekonomiya minindot, naghatag panginabuhian ug trabaho sa katawhan.
“After the war, Bisaya became the lingua franca,” suma ni Rufo.
Milambo
Human sa walo ka dekada, ang Davao City mao karon ang sentro sa komersyo sa Mindanao. Gawas sa durian, cavendish nga saging, pinya, cacao, ug orchid ug tropical nga tanum, ang Davao usab milambo sa real estate development, manufacturing, ug uban pa.
Ang dakbayan dunay daghang oportunidad ug potensyal nga walay katapusan, bisan nagkadaiyang kultura sa katawhan.
Ug nagpadayon sa paglambo, sama sa iyang icon, ang Philippine Eagle.
Si Lemuel Ortonio, chief sa Davao City Investment Promotion Center, nagsulti nga ang dakbayan milambo sa 2016, nagsulti nga dunay 38,526 total nga business application kompara sa miaging tuig nga 36,950 lamang, nga adunay 2016 capitalization nga P230 million.
Ang tinuig nga paglambo sa dakbayan 6.09.
Siya usab nagsulti kon unsa ang mga Intsik, Hapon, ug uban pang mga langyaw nga mamuhonan mipadayag sa ilang intensyon nga mobubo og kapital ug magtukod og negosyo sa dakbayan.
Ilang pagbuligay sa uban nga dakbayan nagpadayon, misulod sa mga kasabutan sa mga dakbayan sa Japan, Hawaii, Malaysia, Indonesia, Korea, ug Taiwan.
Ang Davao City, pinuy-anan ni Presidente Rodrigo Duterte, girekognisa sa pag-atiman sa kalambuan ug kaayuhan sa katawhan, paglambo sa ekonomiya, seguridad, pagpanalipod sa kinaiyahan, maayong panggobyerno ug daghang mga balaudnon nga gisunod karon sa tibuok nasud.
Isip usa sa mga luwas nga dakbayan sa kalibutan, ang Davao City padayon nga nanguna sa child-friendly cities sa Pilipinas, maoy labing competitive city diin maghimo og negusyo, ug most gender-responsive local government unit.
Ilawom sa liderato ni Mayor Sara Duterte, ang lokal nga gobyerno nakapukos sa iyang 10 priority sectors: Poverty Alleviation, Infrastructure Development, Solid Waste Management, Education, Health, Agriculture, Tourism, Transportation Planning and Traffic Management, Peace and Order, ug Disaster Risk Reduction and Mitigation.
Ilawom sa “Byaheng DO30: Our Trip For the Next Three Years,” si Mayor Sara Duterte nagtinguha nga mahuman ang iyang 30 ka poryekto sulod sa iyang termino.
Selebrasyon
Ang panaw sa dakbayan ug iyang katawhan kanunay giselebrar nga mapasigarbuhon alang sa produktibo nga mga katuigan.
Si anhing Gil Abarico, kinsa nagsilbi nga Davao City Press Secretary, nagsulti nga ang selebrasyon usa ka okasyon sa pagsusi ug pagpakita sa kapasidad sa Davao alang sa paglambo sa ekonomiya, industrial, social ug cultural nga paningkamot.
Karon, otsenta ka tuig na ang selebrasyon labot sa pagkonekta sa atong kagikan ug mapasigarbuhon nga kita mga Dabawenyo.
“On this 80th founding of Davao City, I call on the Davaoenos to stand tall, united, and resilient in the face of various challenges of the modern era,” si Mayor Sara Duterte nagkanayon.
“Let this milestone remind us to be humble and mindful of the lessons of the past and inspire us to remain resolute as we rise together in unity and prepare for a brighter future ahead,” dugang niya.
Si Vice Mayor Paolo Duterte usab nagsulti nga ang selebrasyon ning tuiga usa ka “dynamism, the strength, and determination of the city and its people.” (Gayley Fuerzas/Jefry Tupas/Davao City Information Office)