MADUNGGAN bisan sa layo ang dako’g tingog. Apan ang lanog ini, bisa’g maglumpayat pa sa paugat nga tuktogaok tupong sa kampana, dili gihapon kaapas sa kusganon nga lihok.
Ikid-ikid, tuwad! Ingon ini ang pasundayag nga pasigarbo natong mga taga-Sugbo mahitungod sa atong dapit, labi na sa atong dakbayan nga gibantog kuno isip hara sa habagatan kun “Queen City of the South.” Ug kon ang mga real estate developers mao’y paminawon, dali ra kaayo silang duyogan sa mga tagming nga tingog sa mga tourism officials. Ari mo diri sa kinanindotan, dali na! Alang sa mga langyaw nga dinapit, ay, ang katahom sa atong kabaybayonan dali rang ibaligya. Bahala na lang ang taga-dinhi, kasagaran mga kabos, nga magdaginot ra’g panagsa nga tugsaw-tugsaw sa mga suok-suok sa Mactan kun dili man gani didto sa karaang kaligoonan og dagat sa Talisay ug Danao. Sagad adto ra gyod sa layo-layo makahigayon og pabugnaw nga lingaw ang taga-dakbayan, labi na ron nga daghang gaaso ang ulo sa kasapot tungod sa ting-init. Kalami untang’ ilayat sa sapa kon dili pa maayong isinggit!
Tak-om na lang intawon sa kahilom samtang manampong sa ilong. Sayod baya ta nga ang mga sapa dinhi sa dakbayan hagbay ra angayan ilubong. Pastilan, kaayong ilingo-lingo sa kaguol kabahin sa gidangatan sa kasapaan sa Guadalupe ug Butuanon. Nangalisbo, ug labaw pa’y giulod ug gilangaw nga tinai sa patay nga gipasagdan sa daplin. Nagmala, ug lapaw ra sa gaawas natong kakuyaw sa hinanaling lunop atol sa ting-ulan.
Molutaw pod ta sa atong laway, labi na kay makasuya gyod ang nahitabo didto sa dakbayan sa Iloilo. Diin ang kalihokan sa pagpatahom sa ilang dapit gipahaom pod sa mamugnaon nga pagduso sa maayo nga urban planning—pagpaluag sa kadalanan nga gidugangan og luna alang sa paglakaw ug pag-bisiklita— nakaayo pod kini sa kahimtang sa Iloilo River. Ang rehabilitation kun pag-usab ini nahidangat pod sa pagtukod og usa ka esplanade kun suroyanan alang sa lulinghayaw duol sa usa ka modernized fish port complex, ferry terminal, ug uban pa.
Daghang mahimo nga maayo kon tuyoon gyod. Kon nindot ang nahitabo didto sa Iloilo, matod pa ni Mayor Michael Rama, “there’s no reason it cannot happen in Cebu.” Mao’y hinungdan nga nakig-alayon ang City Hall uban kang Sen. Franklin Drilon nga dako’g nabuhat sa kaayohan didto sa Iloilo. Suwayan pod kuno dinhi ang pagbuhi puhon sa kasapaan sa Guadalupe ug Butuanon nga nalakip sa listahan sa “most polluted rivers in the country.” (geemyko@gmail.com)