TUO na lang ta nga makasantos tuod ang pag-antos. Kon susihon bitaw nato ang panagway sa mga balaan nga gipahinungdan nato’g mga kandila, milagro gyod kon duna’y gatingsi. Lupig pa nila’y gihasi sa gakatawa nga yawa. Tan-awa, pananglitan, ang gidag-oman nga katahom sa Inahan sa Kanunayng’ Panabang!
Kaluy-i intawon! Bisan tingali ang bungol sayod sa alingungog nga mga mulo ug pangamuyo dinhi sa nasod diin sugwak gyod kanunay ang mga Katolikong simbahan. Kay dili baya malilong nga bisan pa’g daghan ang gikubalan na ang tuhod og lakaw nga pinalinuhod, pastilan, mao ra’g layatonon pa lahos sa panganod ang pinahangad natong panghinaot. Ay, kauswagan ug kaharuhay! Kining duha lupig pa’y aw-aw sa mga iro nga igo rang tubagon sa alindasay nga lanog sa mga uha.
Luha ra’y labaw pa sa gatas gikan sa ilang tutoy. Diin padayong makabughat ang galut-od nga kabug-at sa kapit-os, gimaw gyod kanunay ang gitawag nga “feminization of poverty.” Kining pagkahiagom sa kababayen-an sa kalisod labaw pa sa gisagubang sa kalalakin-an sagad masuta nato sa mga kalapasan diin naangin ang mga inahan. “Mama lands in jail,” sigon pa sa atong nasayran nato sa niaging buwan. Ug kini gisubli ning bag-ong gikataho: “Ma of 9 kids falls in drug bust…”. Pastilan, dili na gyod paiwit ang mga inahan sa pagkapyot bisan sa suwab sa pinuti aron lang makaipsot ilang mga anak nga malaslas ang tinai sa kagutom. Dili luwas ang mga inahan, lakip sa ilang mga anak, samtang ang labad kabahin sa ginadiling druga nalambod pod sa suliran sa kakabos. Kay kon ang ilang mga gisaligan nga kapikas mao’y unang naalaot— gibilanggo kon wala pa giulod sa mga lubnganan— sayon ra ang pagpiyong kon unsa’y sunod buhaton aron maluwas sa inadlaw nga panginahanglan.
“Para sa pamilya ra gyud tawn para makaskuwela akong upat ka anak,” pangatarongan pa sa usa ka inahan nga nasikop sa kapulisan sukad kuno siya gapayuhot og shabu. Batok sa susamang pasangil, wala’y laing nabuhat usa pa ka inahan gawas sa pagtulon sa iyang kaminghoy: “Makahilak man sad ta, pero wala ko gamahay kay mao man sad to’y nakapakaon sa akong mga anak.”
Gamay pa apan dagko na’g kabilinggan. Dayag nga daghang kabataan ang mahikawan sa pag-amuma ug pag-agak sa ilang ginikanan samtang padayong pakyas ang kagamhanan pagsagang sa yawan-on nga mga hulga. Samtang ang kamangtas sa ginadiling druga pabilin nga gapalapad sa ihalas nga kalasangan sa kakuyaw, wa’y hunong ang pagsanga-sanga sa kasakit nga lisod sukdon bunga sa kawad-on. Ay, ayaw na lang kakugang kon ugaling molanog ug dili maghilom og bakho lakip ang Inahan sa Kanunayng’ Panabang!
(geemyko@gmail.com)