Florencio Pacaldo Inoc
Camolinas, Cordova, Cebu
DUGAY na kadto, apan wala gihapon hikalimti ni Santos ang makapadasig nga pakigpulong ni Atty. Romeo Salvacion ngadto kanila, graduating class sa elementarya sa eskuylahan sa ilang baryo.
“Kamong mga gradwado sa elementarya kon gusto kamong molampos sa inyong mga pangandoy, padayon kamo sa pagtungha,” matod ni Atty. Salvacion, “kay ang pagtungha o pag-eskuyla mao ang yawe sa kalampusan. Tan-awa ko, wala nako igsapayan ang kalisod, mipadayon ko pagtungha. Maadlaw nanglimpiya-botas ko sa siyudad. Magabii mo-eskuyla ko. Tan-awa, kaluoy sa Diyos, usa na ko ka abogado. Mahimo sab ninyo kini. Sama ra kini sa usa ka tawo nga gusto moadto sa merkado. Aron siya makaabot didto kinahanglan molihok siya. Bisan unsa ka layo ang merkado, moabot ra siya didto.”
Mipadayon si Santos pagtungha hangtod nakagradwar sab siya sa hayiskol. Sa kolehiyo didto siya magtungha sa usa ka unibersidad sa dakbayan sa Sugbo nga nagtanyag og mga klase sa gabii. Tungod kay daghan silang managsuon, siya lang ang nagsuportar sa iyang pagtungha. Maadlaw managat; magabii motungha.
Daghang mga kalisdanan ang iyang gisagubang samtang siya nagtungha. Aron makadaginot, lakwon niya ang dalan gikan sa tunghaan hangtod sa Piyer 3. Unya inig-abot niya sa Opon (Lapu-Lapu na karon), mosakay siya sa tartanilya paingon sa Cordova. Kon way tartanilya nga mobiyahe mapugos siya paglakaw kauban niadtong mga trabahante ug mga estudyante nga mamauliay sa Cordova. Niadtong panahuna wala pay kuryente ang tibuok Mactan. Maayo na lang kay sa duha niya ka tuig nga pag-eskuyla sa gabii sa maong unibersidad nakahimamat siyag estudyante nga taga Cordova sab. Nahimo niyang suod nga higala ug nahimo niyang kauban padulong ngadto ug pagpauli gikan sa tunghaan.
Nahinumdom sab siya nga bisan walay kasakyan malingaw gihapon sila, ilabi na kon hayag ang bulan, kauban sa mga dalagang estudyante nga taga Cordova. Daghang mga hagit ang iyang giatubang: kusog nga ulan, mga hubog nga tawo ug mga iro nga anaa sa kadalanan. Kadtong tanan iyang gisagubang aron maabot ang gitumong niyang kalampusan.
Human sa lima ka tuig sa kolehiyo migradwet siya sa kursong Bachelor of Science in Commerce, major in Accounting. Nakapasar siya sa CPA board exams. Dayon nakatrabaho siya sa usa ka dakong kompaniya sa siyudad sa Sugbo isip accountant. Naminyo siya sa usa ka dalaga nga nagtrabaho sa usa ka banko. Nakabaton silag upat ka mga anak: duha ka lalake ug duha ka babaye. Ang upat niya ka anak pulos nakatapos sa kolehiyo ug nangaminyo na.
KARON senior citizen na si Santos, apan wala gihapon siya malimot sa madasigong pakigpulong ni Atty. Salvacion sa ilang gradwasyon sa elementarya. Tin-aw pa kini kaayo sa iyang alimpatakan, “Kon gusto kamong molampos sa inyong pangandoy, padayon kamo pagtungha, kay ang pagtungha mao ang yawe sa kalampusan!” (Katapusan)