DUNA bay silot alang niadtong maghikog, nga mokutlo sa iyang kaugalingong kinabuhi? Walay balaod nga nagdili niini. Apan ang katungod sa kinabuhi, the right to life, naglakip ba sa katungod sa pagpakamatay?
Sumala sa statistics, sa tuig 2012, moabot sa pito ka mga Pilipino ang naghikog matag adlaw. Apan ang paghikog wa idili sa balaod, busa way silot alang niini, labi na kon mamatay. Sumala pa sa atong mga mahistrado, kadtong mokutlo sa ilang kinabuhi angay nga kaluy-an inay pagasilotan.
Apan dunay balaod nga nagsilot niadtong motabang, mo-abag o mo-ayuda niadtong tawong maghikog. Mao kini ang gitawag sa balaod nga giving assistance to suicide.
Ang Art. 253, Revised Penal Code, nagkanayon, “Any person who shall assist another to commit suicide shall suffer the penalty of prision mayor; if such person leads his assistance to another to the extent of doing the killing himself, he shall suffer the penalty of reclusion temporal. However, if the suicide is not consummated, the penalty of arresto mayor in its medium and maximum periods, shall be imposed.”
Duha ka esena ang gihulagway ning maong balaod. Ang una mao ang pagtabang niadtong gustong magpakamatay, madayon ug sa di. Ang ikaduha mao kadtong siya na gyud ang mopatay niadtong gustong magpakamatay.
Kining maong balaod naglikay sa gitawag nga euthanasia, gitawag usab nga mercy killing, ang pagpakamatay sa usa ka tawo nga nag-antos sa usa ka balatian nga wa nay kaayohan. Ning maong kaso, ang tawong masakiton mao ang mohangyo nga tabangan siya nga mamatay pinaagi sa pagtangtang sa iyang oxygen ug ubang apparatus.
Apan kon ang akusado mao ang mopatay sa masakiton, tungod kay naluoy siya sa pag-antos sa usa ka balatian nga di na maayo, ang krimen nga nahimo homicide o kaha murder.
Ang maong balaod nagsilot lang niadtong motabang sa usa ka tawo nga magpakamtay. Apan wa maapil niini kon unsay silot niladtong tawo nga magpakamatay unta, pero lain ang iyang napatay. Hinuon, duna may balaod nga nagsilot sa reckless imprudence resulting in homicide. Mahimo kang magpakamatay, pero ayaw pagdanghag. Segurohang way maangin.
Sama niadtong nahitabo kang Danilo Sison, usa ka 59-anyos nga mananagat nga namana og isda ilawom sa Mandaue-Mactan bridge. Usa ka Aniano Berdin, 30-anyos, nilukso gikan sa unang Mandaue-Mandaue Bridge niadtong Abril 12, 2012. Maoy pagtunga ni Sison sa dihang nilukso si Berdina gikan sa taytayan. Siya maoy nahulgan ug namatay, di ang naghikog.
(edbarrita@gmail.com)