(Pasiuna: Kini ang atong apas-sumpay sa suliran nga gipadangat kanato ni Ramona of Sta. Cruz, Davao del Sur mahitungod sa suliran sa iyang inahan nga adunay Alzheimer's disease nga gusto niya nga mahibaw-an ang hinungdan ug tambal niini.)
DEAR Ramona of Sta. Cruz, Davao del Sur,
Ug karon ania na usab kita sa atong laing pagpadayon sa pagtuki sa lain pa nga mga gihunahunaan nga hinungdan niining maong sakit.
Sa niagi atong gibiyaan ang giingon nga anaa sa atong mga palibot nga maoy gisuspetsahan nga maoy hinungdan niining sakit nga Alzheimer's disease. Pananglitan, adunay usa ka pagtuon nga nagasugyot nga ang hataas nga nibel sa aluminum sa utok mamahimo nga risgo nga hinungdan sa maong sakit. Gani, daghang mga siyentipiko ang naghimo og proyekto aron maimbestigahan ang maong koneksiyon. Apan walay konklusibo nga ebidensiya ang naglambigit sa aluminum diha sa Alzheimer's disease.
Sa susamang sitwasiyon, ang mga imbestigasyon sa lain pang mga potensiyal nga hinungdan nga anaa sa palibot, susama sa pagkahamyang sa zinc, mga ahente sa birus, ug mga hilo nga anaa sa mga pagkaon, samtang nagahatag og panaad sa kinatibuk-an nga pagtuon nihatag og mga resulta nga dili konklusibo. Mao nga nanginahanglan pa gayud og dugang pa gayud nga mga pagtuon.
Ang ubang mga pagtuon nagpakita nga ang trauma nga naagian sa utok mamahimo nga makapaguwa sa proseso nga makadaut niini nga mosangpot sa Alzheimer's disease. Gani, sa usa ka pagtuon, ang pag-analisar sa mga medikal nga rekord sa mga beterano sa ikaduhang giyera sa tibuok kalibutan niadtong 1939 ngadto sa 1945, kini nilambigit sa seryuso nga pagkasamad o pagkabagok sa ulo diha sa sayo nga pagguwa sa Alzheimer's disease diha sa ilang kinabuhi. Ang maong pagtuon nitan-aw usab sa laing mga hinungdan nga mamahimong ni-impluwensya sa pag-ugmad sa maong sakit sa mga beterano, susama sa presensiya sa apoe gene, apan, wala nay lain pang mga hinungdan ang dugang pa nga natino.
Ang problema nato karon mao ning tambal sa Alzheimer's disease tungod kay hangtud niining panahona, wala pay nahibaw-an nga tambal gayud niining maong sakit. Ang tambal nagatumong lamang sa pagpakubos sa mga sintomas ug pagsulay sa pagpahinay sa progreso sa maong sakit.
Apan tungod kay daghan pa gayud kita og pagahisgutan, tugoti na usab ako nga pagasumpayan ta kini sa sunod nga asoy ning atong kolum. Hangtud na usab sa sunod!
Dr. Fritz
(Si Dr. Fritz Legarde Espedilla usa ka aesthetic dermatologist/surgeon ug clinical sexologist. Aduna usab siyay kahibalo ug training sa hypnotherapy ug sa Medical Acupuncture. Usa usab siya ka personalidad sa radyo (DXAB 1296) nga sobra na sa dekada nga nagadagan sa kahanginan ug autor sa iyang libro nga “Healthy is Sexy Secrets ni Dr. Fritz”. Alang sa inyong mga sulat-suliran, mamahimo kini ninyong ipadala sa Dear Dr. Fritz, c/o Sun.Star-Davao Publishing Inc., Ebro-Pelayo Building, Jacinto St., Davao City, (former Department of Foreign Affairs office), across Ateneo de Davao University and beside Holy Child School of Davao, o i-e-mail kini sa dokfritz@yahoo.com. Ang dili magpamantala dili matubag!)