USA mga giatubang sa kalibutan karon mao ang climate change. Kining maong termino maoy gihulip sa global warming nga makalibog kay sa mga lugar nga tugnaw, nisamot man ang katugnaw, mas baga ang nitabon kanila nga snow ug ice. Kadtong mga tawo nga nagkuray sa katugnaw moingon, “Way global warming diha?”
Apan sa mga lugar nga kanunay magpakita ang haring adlaw sama sa Pilipinas, nisamot sab ang kainit. Ang Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (Pagasa) niingon niadtong Biyernes nga nagpadayon ang pagsaka sa kainit sa panahon sa tibuok nasud.
Ang Pagasa niingon nga ang heat index sa Pilipinas sobra na sa 44 degrees Celsius (°C). Ang kinatas-an mao ang heat index nga 48.2 degrees Celsius nga natala sa Dagupan City, Pangasinan, niadtong Huwebes.
***
Ang heat index mao ang kainit nga mabatyagan sa usa ka tawo sa kainit sa temperatura nga gisukod sa usa ka thermometer. Apil na niini ang kainit sa hangin ug ang taas nga relative humidity.
Sumala pa sa Pagasa, delikado ang heat index nga gikan sa 41 degrees Celsius ngadto sa 54 degrees Celsius. Mao kini ang hinungdan sa heat cramps ug heat exhaustion ug ngadto na sa makamatay nga heat stroke.
Mao nga kinahanglan nga moinom og daghang tubig ug mopasilong sa landong, magpalandong.
***
Unsa kaha ang mahitabo no kon magpadayon og saka ang kainit sa panahon tungod sa gitawag nga climate change? Ang akong higala nabalaka nga inig pangitlog sa mga manok, ang ilang itlog linung-ag na, ug kon magkawot ka og kamote, luto na. Kuyaw sab nga ang mga makina sa sakyanan ni-overheat na bisang wa pa pa-andara. Ang isda sa dagat, tinuwa na.
Di komedya ang kainit sa panahon. Sa ubang mga lugar sa Uropa ug sa Estados Unidos, daghang mga kinabuhi ang makalas sa matag higayon nga adunay heat wave.
Ang Department of Health nagbalik-balik sa pag-ingon nga mahimo kining kalikayan pinaagi sa pag-inom og daghang tubig ug paglikay sa pagbuwad sa init sa gufay nga panahon.