ANG pagpahamtang og buhis sa gobyerno pinasikad sa katuyuang makalikom og igong pundo sarang magamit sa paghatag og serbisyo sa publiko o kini pinasubay sa obligasyon sa kagamhanan sa pagpatuman og regulasyon alang sa kaayuhan sa kinabag-an sa katawhan.
Ning bag-o, nisantop sa alimpatakan sa mga tagdumala sa taytayan sa Mandaue ug Mactan (Mactan-Cebu Bridge Management Board) kansang pangulo mao ang atong Gobernadora nga si Gwen Garcia ang posibleng pagpahamtang og buhis kun toll fees sa mga barkong molabay sa ilawom sa taytayan. Kini aron ang mahipos nga pundo magamit sa dinalian nga pagpaayo sa kanunayng danyos nga mahiaguman ning maong mga importanteng inprastraktura nga suki sa mga marinerong danghagan.
Ambot og unsa may sala sa katawhan nga mao may silutan sa atraso ning mga barkong manasmag og taytayan? Kay ang pagpahamtang sa mga barko og buhis sa matag labay sa dagat ilawom sa taytayan sayon ra man kaayong ipasa usab sa shipping companies sa mga yanong sumasakay nga mahimo da kaayong ipatong sa koleksyon sa terminal fees diha sa pantalan. Kon si Pedro ang sad-an nganong intawon si Juan man ang atong silutan.
Kwestyunable sab ang sukaranan ning maong pagpangolekta kay ang barkong nilabay diha sa ilawom, ang dagat may gisubay ug gibaybay, wala man sa taytayan nilatay. Hinungdan nga nitumaw ang legal nga pangutana, aduna bay buhis nga mapahamtang sa pagamit sa dagat nga maisip nga kini usa man ka national patrimony?
Dinhing dapita nitumaw ang kahadlok sa katawhan ning atong lakaw karon sa pagpangita og kwarta sa atong kagamhanan nga wala nay katagbawan. Nasaksihan nas katawhan ang pagpabayad og parking fee sa Kapitolyo nga kaniadto libre alang sa tanan. Karon hasta ang pagsud sa bus terminal duna nay P5 nga terminal fee, unya nia na sab ang pangolekta ilawom sa taytayan. Dili madugay, mosunod usab unya dayon ang pagpangolekta sa mga motorista nga aktwal gyud nga nilatay ug nigamit sa taytayan.
Kini sinyales sa usa ka administrasyon nga nagkandarapa sa pagpangita og kwarta aron kasustinihan ang pagkadato o nagduhiraw na ug nagsalimuang kon asa og kakuhaan mao nga hasta ang dagat ilawom sa taytayan pareglahan kay buslot na ang panudlanan.
PAGPANGHUGAS UG PAGPANGLIMPYO
Sayon da kaayo alang sa mga protagonista ang paglingkawas sa ilang kaugalingon sa pagsaway sa publiko gumikan ning maong isyu. Kini pinaagi sa pagpanghugas nga kini usa lamang ka proposal ug walay kamatuoran nga kini ila gyung iduso ug ipatuman.
Apan mas maayo nalang nga sila manghugas ug manglimpyo unya mapakgang kining mao nilang pag-untoy na usab sa publiko.
Kay kon kita motak-om ug mohilom, dili ra ba gyud mauwaw kining matanga sa mga opisyal sa pagtagbaw sa ilang kaugalingon.
(ikeiidurano@ymail.com)