Bartolome Man Panilago
Lacaron, San Fernando, Cebu
“AYAW pagpakagabii og pauli, Nisyo, kay basig abtan kag ulan sa dagat!” matod ni Digna nga mipahimangno sa iyang bana. “Mayna lang god bisan usa na lang ka kugita ang imong makuha sa imong pagpamana.”
Bag-uhay pa silang nagtipon isip magtiayon si Nisyo ug Digna dinhi sa Lawis nga dili halayo sa baybayon sa lungsod sa San Fernando. Malipayon sila.
“Di na lang ko mangandoy pa, Nisyo, nga kita maadunahan sama ning atong mga silingan nga nindot og mga balay. Ang importante nga kitang magtiayon magsinabtanay kanunay.” Mao kining mga pulonga ni Digna ang nanumbay sa hunahuna ni Nisyo samtang ang iyang mga mata nag-aninaw sa ilawom sa dagat aron susihon kon duna bay kugitang nagtago ilawom sa tagimtimon nga bato, aron iyang panaon.
Way wa makaila kang Nisyo, sa kataas niya og utong sa panahon nga mopalinaw na siyag sawom sa nagkantil nga taubon. Dugay siya motunga ug di gyud moutnga sa kakutas.
“Maoy nabiliban sa ubang mga mamamana, Nisyo, ang kataas sa imong utong sa panahon nga mamana kag kugita,” ni Digna nga nagkinagang og baligya sa mga kugita nga makuha ni Nisyo.
“Buyag intawon, Digna. Kini nasunod nako sa naanhing kong amahan, si Tatay Baloryo, nga giilang maayong laki nga mamamana sa iyang panahon!” maoy daling itubag ni Nisyo.
USA ka gabii sa adlawng Sabado. Way puas ang pagbunok sa makusog nga ulan. Ang kalangitan nagkisdom sa mga dag-om. Way bisan usa na lang ka bituon ang midan-ag sa kinaiyahan.
“Ayaw na lang pag-alang-alang og adto sa dagat, Nisyo… pahuway na lang og sayo.” Bugnaw ang tingog ni Digna.
Apan nagluhag gyud ang hunahuna ni Nisyo nga mamana. Anugonan siya sa talagsaong higayon diin makakuha siyag daghang kugita.
Taliwala sa hanging kanaway nga gibuga sa dagat dali ra nga nahinanok si Nisyo. Nagdamgo siya nga kusog kaayo ang iyang huyad sa duha niya ka bukton nga namugsay sa sabangan diin adto siya mamana og kugita. Sa iyang damgo kulbahinam ang iyang gibati, ilabi na nga bisan makapila niya maigo ang ulo sa kugita, wa gayud madutli. Nabawog na ang sima sa iyang pana dihang gibugwakan siyag ata. Naghangos si Nisyo nga mitunga ug mibalik pagsakay sa iyang binagsaang sakayan.
“Mataaa na Nisyooo! Kayyy gidamannn kaaa!” gipikpik ni Digna ang abaga ni Nisyo.
Naalimungawan si Nisyo. Gikipatkipat niya ang iyang mga mata.
Pagkakulba ba diay sa iyang damgo. Sukad masukad karon pa niya batia ang talagsaong kakutas nga misawom ilawom sa tagoangkan sa dagat.
“Ayaw na lang gyud pagpamana ugma, Nisyo, kay misamot kaluya ang imong lawas!”
Wa tubayi ni Nisyo ang gipamulong sa iyang asawa. Nasayod na siya kon nganong nabawog ang sima sa iyang pana. Si Digna ang hinungdan ning gabhiona.
Tinuod nga naluya gyud siya. Ug gisud-ong niya ang kabigot sa lawas sa iyang asawa nga taudtaod na diay nga naghukas sa iyang sinina. Nakasabot na siya kon nganong nabawog ang sima sa iyang pana, kay diay napiksan sa ata laing matang sa kugita. (KATAPUSAN)