Undo Tabian
MOTUO ka ug dili, ang labing importante sa hunahuna sa mga nanghigot ug manok mao ang paggalam niini sa ingon nga paagi nga malig-on gyud pag-ayo ang hiniktan, dili lang ang mga tuhod ug tul-an nila, apan lakip ang tibuok nga panglawas niini. Apan sa unsa man nga paagi aron imong makab-ot kining katuyoana?
Lainlain ang mga dalan nga gisunod sa mga nanghigot og mga manok nga igbubowang.
Dinhi sa ato, akong nahinumdoman katong akong apuhan kinsa maoy akong namat-an og mahayag bahin sa panghigot, aduna siyay lainlain nga paagi. Wa ko masayod hain niini ang labing maayo.
Apan sa pagmata gyud nako sayo buntag, ako na siya nga makita nga magdigo sa iyang manok. Magkurog gud intawon ang manok nga ilansad niya sa nataran sa balay, ilabina kon tingtugnaw. Di nuon niya diguon ang manok kon tag-ulan.
Apan gidigo kini, ug kausa niya, ug taas-taas na ang adlaw, manangpit dayon siya sa mga silingan aron sikaron ang manok una ibalik sa tangkal. Ang sikad maoy usa ka paagi sa pagbansay-bansay sa manok nga wala kahimut-i niadtong mga nanghigot nga nagsunod sa mga paagi sa mga Amerikano. Kay matod pa sa mga Kano, ang pagsikad sa manok diin ang ikog maoy kuptan usa a pagdagmal sa manok.
Ang sikad gud dili lang kay mapuno sa tinusikan ang nawong sa duha a manok nga gisikad, mangabali pa gyud ang balhibo sa ikog ug pako nila, gawas nga sa ilang pagtuo sa mga Kano, sakit gyud intawon kuno kaayo ang isol niini diin atua manubo ang mga balhibo sa ikog. Mao nga kining paagiha giayawan sa mga Amerikano.
Apan unsaon man nga mao man kini ang atong naandan dinhi sa Pilipinas.
Unya inigkasawop na sa Adlaw, kana gud nga tingpahulay na sa mga mananap, ug human na sab ang mga tawo sa kalungsoran manihapon, kadtong akong apohan modayon og kuha sa iyang manok ug dam-ogan kini. Bugwakan ug tubig ang ilawom sa pako, og unya hapyuron ang paa nini, hangtod na ngadto sa tuhod ug mga tiil. Pisil-pisilon niya kana. Usahay, buhotan niya og aso sa tabako ang nawong ug lawas batok sa bunhok.
Mao kini ang nabatasan sa akong apohan kaniadto, ug sa akong paniid, mao lang gihapon kini ang gibuhat nila karon. Kon ako inyong papilion hain ang maayo sa sikad o sa hapyod aron malig-on ang mga tuhod ug tul-an niini, mopili seguro ko sa hapyod kay sa sikad. Nahinumdom ko nga mamula pag-ayo ang mga paa sa hiniktan sa akong apohan tungod sa hinapyod, ug molison gud kini pag-ayo.
Karon hinuon, ang nanghigot ug mga tiksas, kasagaran nagpahimo na ug mga scratch pen, diin didto nila gipakakha sa bunbon ang manok aron molig-on ang mga tuhod niini. Matod pa nila, mahimong bagakayon ang bitiis sa iang hiniktan.