Garcia: Pamangaynipan, Pamanyawa at Pamanikal

“Ing mantun kapaynawan manakit yang pamangaynipan. Ing mantun gawan manakit yang kapaynawan.” - Dylan Thomas.”

“Ating bage mamusni karing pakpak mu. Ating bage gagawang pamangaynipan at makayalang kaplas. Ating taung mangasna king tasa arapan tamu: Makalasa tamung kanwanan.” – Rumi

“Karing mismung penandit a retang e ku balu ing gawan ku, Ing pamangaynipan tutulak ne ing metung bang sibuknan ing dakal a mangapalyari bang miras nu man karin o e miras nu agyang nukarin.” - Anish Kapoor

“Ding makebyasnang tau maralas ing gaganti da la ring sarili da para karing kaigpitan nung nu da susuku kapamilatan ning pamangaynipan a mamye gana karela.” – Confucius

“E yu palsintan ing yatu o ding bage king yatu. Nung ing ninu man palsintan ne ing yatu, ing lugud ning Ibpa ala kaya. Uling ing sablang ati king yatu, ing pamangaybugan ning laman at pamangaybugan ding mata at ing mayabang a dangalan ning bye, e ibat king Ibpa, nung e king labwad.” - 1 John 2:15-16

***

Bayu. Bayung-bayu. Parating bayu. Kikinang. Brand new parati. Basta meluma ne yugse ta ne bang saling bayu na naman. Boring na nung yang ya. Makasawa nung yang ya ing gagamitan—bage ya man o tau ya. Dyowa ya man!

Antita la reng keraklan kekatamu. Agad ta’ng mangaynipan. Agad ta’ng sasawa. E ta mipayndatun. Mantun mung mantun pamalit keng pigsawan ta na. Nung cellphone ya ita—agyang ilang pera tamu—buri tamu latest model at itang pekamal at pekamasanting. E ta bisang malalakwan.

Agyang usu in gating mag-snatch kareng cellphone, Lalage ta la pa mu rin deng cellphone tamu lalu na masanting la’t bayu. Lalu na nung deng kareng kasiping tamu luma la’t cheap la mu. Isipan tamu bida ta kanita. E tuto? Buri ta pa papakit ya itang mekinis a mansanas. Ale? Keraklan guilty tamu ngan keng makanyan.

Inya talakasawa tamu at talakaynip kasi buri tamu enjoy ya ing false ego tamu parati. Pangamakasarili. Buri tamu itamung pekasikat, e mu sikat! Number one. Ita ing sangkan. Atin pang aliwang reason?

O’t mangaynipan tamu? Restless tamu. Kasi empty ing bye tamu. Buri tamu atin mung ating gimmick. Gig keni, gig keta. Jamming keta, jamming karin. Aldo’ldo, oras-oras, minu-minutu e tamu tutuknang at buri tamu atin mung atin happening. Empty o basyu ing bye tamu kasi isipan tamu ing material a bage yang makakasna kareng pusu tamung empty mu naman uling bala tamu mag-enjoy tamung non-stop—24/7!

Misan manalbe tamung TV, mag-FaceBook tamu, mag-Twitter ta pa at mag-YouTube kabang miminum ta’ng juice o beer, sisigarilyu at mag-chewing gum ta pa, kabang maka-spa la reng bitis tamu at atin pang titigtig a mp3 player—agnan-agnan! E ta pa mabsi inya atin pang pamangan a maka-bandyadu keng side table pwera pa keng fruit salad ampong ice cream.

Spiritual beings tamu. Ing material enjoyment makasawa, makaynip at makapanikal. Paynawa ta namu pin manikal ta pa. Biling-biling tamu keng malambut a kama nonstop kasi alang pusisyun a malyaring antita na ka mu at e ka manikal. Manikal ka pa mu rin inya manaliwa na ka na naman pusisyun. Mekad magatsat ka. Mekad magbaluktut ka, kasi manikal ka bisa ka’t e bisa.

Ating forever, di at itamu eternal tamu oneng e keti keng temporary material world a tutuknangan tamung pangsaguli ngeni. Makasawa, makapagal at makapanikal ing nanu mang bage keti king yatu kasi ing tune tamung tuknangan aliwa iti. Ing kingdom of God yang tutwanan tamung tuknangan, di! Karin e boring. Karin e ka ma-fed up. Karin ing gimik forever!

***

Dake Talabaldugan:

1. dalandán – (palagyu) kael, dalangita. English – Citrus aurantium, Philippine native orange. Alimbawa king pamangamit: “Manyaman ing sabo dalandan lakwas na nung makaparimla o samutanan yelu.”

2. dalangat – (palagyu) pangabukaka anting kabibi o saklub o takap ning kuran, panga-angat, panga-twas. English – being slightly lifted or open. Alimbawa king pamangamit: “Mipalabis ya dalangat ing taklub ning paligi inya mipabalugse ya ing saken inyang tiran ne.”

3. dalangin – (palagyu) panalangin, pangadi. English – prayer. Alimbawa king pamangamit: “Agyang paulit-ulit pa ing dalangin e mu rin marandam nung ala naming kabaldugan king kekatamung pilubluban.”

4. dalapák – (palagyu) lagapak, inge ning saldak o biglang panganabu. English – sound of the fall of something flat. Alimbawa king pamangamit: “Manyaman ing sabo dalandan lakwas na nung makaparimla o samutanan yelu.”

5. dalapdáp – (palagyu) pungus, tabas, tagpas. English – pruning of trees or plants. Alimbawa king pamangamit: “Pane ing dalapdap nang Isku kareng kayang tanam a impun dwat inya uyta e no wala memunga.”

***

IRIYANG KAPAMPANGAN: Kapanwalan da reng mangatwa kanita o siguru angga man ngeni kareng mangalaut a baryu a nung kanung dakal lang managtuling a salusad manuknangan keng bale ning ninu man buri nang sabyan nita mikwalta la reng makibale. Tutu naman ita, de? Ali kanu sabi da reng tau Sampernandu. Kasi kanu dakal la mu makasalikut a mayumu kareng bale da inya mamanyatang la parati deng matuling a salusad. Oneng ot’ dakal no man mangakwalta Samperandu? Kasi naman syudad ya at sentru ya inya dakal lang daralan karin a gagastus inya dakal lang mikukwalta. Ne di?

***

PAMIPALINO: Ing Kapisik magnasa ya at manwalang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kalinangan Kapampangan kapamilatan ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan a misulat king pigmulan at tune kulitan kambe ning dalise at mapagmasabal a pamisip at parasan. Ing panyulat ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan. Ing Kapisik ala yang kikilingan a kapanaligan, aguman o ninu man nung e ing Lubusang Katutwan.

Trending

No stories found.

Just in

No stories found.

Branded Content

No stories found.
SunStar Publishing Inc.
www.sunstar.com.ph