“Lakwas dakal ing lwang tutulu karing pangading miyayablasan
kesa karing e mipapakibatan.”
~St. Teresa of Avila
“Nung takpan Ke ing banwa bang ala nang uran, o nung utusan Ko reng balang
bang laklakan da ing karing gabun, o nung parala Kung sakit karing memalen;
Nung ding memalen Ku, a mibansangan king Lagyu ku, magpakumbaba la,
at mangadi, at pagdulapan de ing lupa Ku, at gulutan da ing marok dang gawi;
kanita makirandam Ku king banwa, at patawaran Ku ing sala da,
at papaldanan ke ing balayan da.”
~2 Chronicles 7:13-14
“Adonay, pansingan mu ing kanakung dalangin at ding dalangin da ngan
ding sabla mung talasuyu a bisang samba king Lagyu Mu.”
~Nehemiah 1:11
***
Kakasna la reng pisamban na naman atin man o alang misa at deng daralo keng Chapel of the Blessed Sacrament pipila la. Masali la naman deng rusaryu at aklat pangadi. Keng social media dakal a posts a tungkul keng pamangadi at pamanyawad saup king Apung Ginu.
Panaun na naman ning sigwa. Lalapo la at masikan ing agus kareng ilug. Lalbug la keraklan nung e man laganas a bale ding masalapi man o maluka.
Pati kabalenan lalbug la angga na king arap ding munisipyu at pati kilub ding pisamban at bisitas. Mangakamal ing panyaliwan uling sasalikut da reng magtinda bang nung kumulang at maliswas la reng memalen malyari dang itas ing presyu at e la makabulad o makaterku reng manyali.
Ing sakit a mangasakit agnan ding sigwang daratang. Matas a lagnat o trangkasu, pulmunya, dengue pati na leptospirosis ila ring kakalat at lalaganap karing balen at kalungsuran at e la ditak deng mangamate agya mang midarala la kareng pipanulwan. Mangagisan la naman tipun deng tau, diritak la salapi at darakal no man kasakitan.
Kaligaligan. Ating karokan at ating kayapan agyang makananu mu. Marok uling dakal a taung magkasakit at magdusa pauli niti. Mayap, kasi agaganaka da Ya reng tau ing Apung Ginu bista ma’t singlambat namu ning pamandatila ning sigwa. Kabud meyari na ing sigwa, deng tau masaya no na naman at akalingwan da na naman a ita pangsaguli mu at malyaring mibalik mu naman karing aliwang aldo o panaun.
Kabang magaganap ing sigwa, deng tau mibubusni la isip at pusu para king pamaglapit king Apung Ginu at manalangin la Kaya para sopan Na la’t e paburen. Agyang bagya mu mayap namu naman. Agyang makananu mu makaganaka la king Miglalang karela, mipapabalikid la king penibatan da. Dusuldit mangadi la. Dusuldit lalapit la’t mangadi Kaya para king pakalulu at saup Na.
Antita tamu. Agaganaka ta Ya mu ing Apung Ginu neng mangaylangan tamung saup Na. Bala mu naman e na balu ning Apung Ginu ita—a bala mung magdusa tamu’t magkasakit kanita tamu Kaya pasaup lalapit. Kayari nita, kalingwan ta ne naman—kabang mabsi tamu, masaya, alang sakit, masikan, masalapi at alang sigwa king bye tamu.
Nung ika Ya, tumula ka karing tao? Dakal ing ali. Mekad lakwan me pa ing ninu mang agaganaka na ka mu nung atin kang kaylangan kaya. Oneng ing Apung Ginu tune Yang mapamakalulu at agyang ditak mung lakbang ing ilapit tamu papunta Kaya—lakbang ne mang makatalibung takbang papalapit kekatamu—tapat mau man o ali.
Pangadi—ya pin ing tete o eran bang mipalapit tamu king Apung Ginu.
***
Dake Talabaldugan:
dalurò/dalurù – (palagyu) talaraw, talaro, talaran. English – cork tree. Alimbawa king pamangamit: “Menakit kung impun daluru keng lele dagat, asno pala kayan nung dalan mu la.”
dalusdus – (palagyu) gulud, dalisdis, patalagusgus a gilid ning burul o bunduk. English – slope of hill or mountain. Alimbawa king pamangamit: “Uling keng dalusdus dane paralaya la dinalan, meka-ukyat la reng kayanakan keng Babo ning Bunduk Alaya.”
daluyung – (palagyu) buyun, maragul a alun, pauli na ning ayun maralas. English – big wave, surge or swell of the sea. Alimbawa king pamangamit: “Metagal la keng daluyung deng kakawe lele dagat oneng mayap namu at e la ninanu.”
daluyduy/daluyruy– (palagyu) kabukas, magmula bengi anggang abak. English – the nature of water or any liquid; liquidity or wetness. Alimbawa king pamangamit: “Anti keng likas a pali ning api, ing danum likas mu naman ing daluyduy na.”
damág – (panantabe) kabukas, kaba ning bengi anggang abak. English – all night, the whole night long. Alimbawa king pamangamit: “Mabilug a damag makamulagat ya ing indu king pamanenanya na karing anak nang mumuli manibat Menila dapot e la melaus minuli uli ning bagyu.”
***
PAMANGAPAMPANGAN: Katun ing ginamit da keng pamanuru deng pipumpunan tamu at iti kambe ning kartilya ilang meging kasangkapan da bang matanggap la king kabalantyan angga na king mabilug a bangsa anting memalen a byasang mamasa, sumulat at makiyarap kareng aliwa nanu la man kabilyan keng pamibye-bye ra. Agyang kanung karen mung lalam kwayan kanita tuturu la at magaral deng tau kanita e mu bang ating abalu nung e bang mika-kabyayan o kapanintunan, subali pa king ikakayap ning kaladwa ning tau kapamilatan ning turu da kaya ring tuturung pangadi, e mu reng pengari da’t pari nung e pati na ring tuturung Katesismu kanita.
***
PAMIPALINO: Ing Kapisik magnasa ya at manwalang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kalinangan Kapampangan kapamilatan ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan a misulat king pigmulan at tune kulitan kambe ning dalise at mapagmasabal a pamisip at parasan. Ing panyulat ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan. Ing Kapisik ala yang kikilingan a kapanaligan, aguman o ninu man nung e ing Lubusang Katutwan.