“Unya mikuha ang GINOONG Diyos og yuta ug nagbuhat siya'g tawo gikan niini. Gihuypan niya ang buho sa ilong sa tawo sa gininhawa nga naghatag og kinabuhi ug ang tawo nakabaton og kinabuhi,” Genesis 2:7
ANG makuha nato dinhi sa maong bersikulo nga naa sa matag tawo ang walay katumbas nga ginhawa sa kinabuhi nga gikan mismo sa Ginoo. Mao kini ang Diyosnong gasa sa kinabuhi sa tawo nga sagrado ug dili matupngan nga bisan gani ang silot sa kamatayon “death penalty” magpahilayo niini.
Ang atong presidente sa Pilipinas, Rodrigo Duterte, nagpakita og dakong suporta sa pagpabalik sa silot sa kamatayon. Kining maong tinguha gipasibaw niya niadtong ikaduha niyang Sona o State of the Nation Address.
“Instilling fear in criminals is the only way to stop them,” matud pa ni Duterte, dugang niya, “In the Philippines, it is really an eye for an eye, a tooth for a tooth. You took life, you must pay it with life. That is the only way to even”.
Apan ang gitudlo sa simbahan diha sa kahayag sa Ebanghelyo nga ang silot kamatayon o “the death penalty is inadmissible because it is an attack on the inviolability and dignity of the person”.
Nga ang matag tawo, lalaki man o babaye, bukas ang tagsa-tagsa sa tawag o inbitasyon ngadto sa pagpuyo diha sa buhong ug malipayon nga kinabuhi. Kini mao ang dignidad sa tawo nga ang silot kamatayon makalapas.
Si kanhing Santo Papa, Juan Paulo II, nagpabiling mibarog sa iyang tingog ug baruganan sa paghatag og bili sa kinabuhi ug pagsupak batok nianang silot sa kamatayon. “The cases warranting the death penalty now are 'very rare if not practically nonexistent',” sulat ni Juan Paulo II sa iyang (Evangelium Vitae, no. 56).
Ang usa ka sinyales sa atong paglaum mao nga ipadayon nato ang paghatag nato og taas nga pagrespeto ug pagtahod sa matag dignidad sa kinabuhi sa tawo nga kon gikinahanglan dili ug dili gayud kini maabusohan ug makuha sa lain.
Mao lang ni ang pamaagi nga mahunong na ang hisgutanang silot sa kamatayon. Si Pope Francis usab uban sa mga Obispo sa tibuok kalibutan mipadayag pinaagi sa sulat nga nag-ingon, “The Church firmly rejects the death penalty” - Amoris Laetitia, no. 83.
Gibarugan sa simbahan nga ang silot sa kamatayon usa ka paglapas ngadto sa kahalandon ug kasagrado sa kinabuhi ug ngadto sa dignidad sa matag tawo. Ug kini sab nakasupak sa plano sa Ginoo alang sa usag-usa ug sa katilingban.
“It is time then to rid ourselves of the obsolescent notion that a person who commits a heinous wrong 'forfeits his right to life',” kini ang gibarugan sa mga hut-ong sa mga kaobispohan, CBCP, “No one can forfeit the right to life, because life is at the free disposal of none, not even of the State!”
Kining maong posisyon batok sa death penalty, nakasukad kini dili lang sa konsiderasyon sa dignidad sa tawo kon dili subay sab sa legal nga pundasyon sa balaod sa atong nasud Pilipinas, Republic Act 9346 o the act repealing the death penalty and granting universal commutation to life imprisonment and reclusion-perpetua (June 24, 2006).
Kini nagpasabot ba nga kung ang kagamhanan nato karon mosilot sa kamatayon, mopatay sa kinabuhi sa tawo, sa ngalan sa hustisya, nga ang usa ka tawo o biktima nawad-an na ba sa iyang katungod nga mabuhi? Wala na ba siya'y katakus nga mogamit sa iyang katungod sa kinabuhi? Ug naa pa bay kalidad sa pagtamod ug paghatag kaniya sa iyang pagka-Diyosnong gasa?
Ang unsay tinuod mao nga ang konsepto sa pulong “retribution” usa sa sentro nga gihisgutan sa daghang mga teyoriya na may kalabot sa silot partikular sa kamatayon. Nagpasabot ba nga ang “retribution” isip “paying back”?
“When the State kills, it kills with no less reprehensibility as when a criminal kills, for the same violence is involved, and the result is the same: the curtailment of human life and the violation of its inalienable value and worth!” kini ang pitik nga bahin sa sinulat sa CBCP.
(Feedback-comment-09109006290)