ANG langgam kahibaw moistorya sa atong pulong.
Apan di tanang klase sa langgam adunay abilidad sa paglitok sa atong sinultian.
Adunay uban nga maayo nga mosundog, adunay uban nga di kamao.
Matod ni John Mendoza, usa ka bird watcher ug aviculturist, kasagaran sa parrot family maayo nga mosulti.
Usa sa mga maayong mosulti mao ang parakeet species nga sakop sa pamilya sa mga parrot.
Bata pa lang si Mendoza, mahiligon na siya sa mga langgam.
Nagsugod siya og birdwatching sukad siya nagtungha sa grade school. Nakadesider siya niadtong 2017 ng mag-full-time aviculturist.
Nagsugod sa piso
Ang unang langgam nga iyang gibuhi mao ang piso sa manok nga pinalit sa kilid sa dan.
“I started with chickens. I realize nga when I do certain things, the birds also respond in a way. So immediately from there, naka-realize ko nga birds are responsive. Birds are thinking, are responding, and have feelings like dogs,” ni Mendoza sa dihang nahinabi ning mantalaan.
Sa pagkakaron, adunay 22 ka mga binuhing langgam si Mendoza sa lima ka nagkalainlaing klase.
Parrot family
Ang duha niini mao si Charlie, ang Indian Ringneck Parakeet, ug si Alpha, usa ka Eclectus nga klase sa langgam.
Si Charlie kahibalo na molitok og pulong apan di pa kahibaw si Alpha tungod sa kabata niini.
“What you doing? Pretty birdie pretty birdie,” litok ni Charlie, kinsa nituhiktuhik sa tiil ni Mendoza sa gipakitang video niini sa Superbalita Cebu.
Pilian ang langgam
Giklaro ni Mendoza sa pagtudlo og pulong ni Charlie, wa siya nag-apong og nagbalikbalik sa paglitok sa maong pulong tungod kay “preferential” man o mopili ang mga langgam sa pulong nga ilang litukon.
“I have to correct that notion nga I don’t train them to do tricks. They do whatever they want. The thing with birds, they talk when they are comfortable sa place. A stressed bird doesn’t make a sound, refuses to do any activity,” ni Mendoza.
Kon magbuhi ka og langgam, “pasensya” ug “oras” ang imong gikinahanglan aron ang langgam di mahadlok, ma-komportable ug maanad nimo.
Imo sab silang hinayhinayon tungod kay mas daling makomportable ang mga lagam kon makakita sila sa imong lihok, ni Mendoza.
Taas og kinabuhi
Sigun ni Mendoza nga lahi sa ubang binuhi, mas taas ang kinabuhi sa mga langgam sama sa klase ni Charlie nga mabuhi og hangtod 40 ka tuig ug sama ni Alpha nga 50 ka tuig.
Ang nakanindot pa niini mao nga di mahal ang pagbuhi nila tungod kay mga liso, utanon ug prutas ra man ilang kan-on.
Naa sa P300 lang ang magasto ni John para lawog sa iyang 22 ka langgam sa usa ka buwan.
Ang kamahalon sa binuhing langgam magdepende sa klase niini.
Presyo sa langgam
Ang susama ni Charlie anaa sa P3,500 ngadto sa P5,000 ang presyo sa mga rehistradong aviary ug anaa sa P17,000 ngadto sa P20,000 ang sama ni Alpha.
Ang presyo sa langgam, matod pa, modepende sa “mutation” niini, adunay mga clear tail mutation nga klase nga mopresyo hangtod ngadto sa P100,000.
Apan wa giawhag ni Mendoza ang publiko nga mopalit og mga langgam sa dili rehistradong palitanan sa Department of Environment and natural Resources (DENR).
Kini tungod kay ang mga langgam nga mapalit sa kilid sa dan, dako ang puruhan nga dali kini mamatay.
“People should stop buying birds from the streets for a lot of reasons: they’re not for pets. If you’re looking for the one who can talk, they’re not the prolific speakers,” ni Mendoza.
Adunay mga captive-bred certificate sila si Charlie, Alpha ug mga kauban niini gikan sa DENR ug plano ni Mendoza nga nga mobalik sa maong ahensya aron himuon kini inga Certificate of Wildlife Registration.
Gawas sa pagka-aviculturist, si Mendoza nagtudlo sab og bird behaviourism ug ubang mga pagbansay, maong daghan siya og kasinatian sa mga langgam.
Ang uban motawag sab niya og “Snow White” tungod kay maayo siya mopaayo sa mga langgam nga naangol.
“If naay maigo nga wild bird, I can easily handle them. Di ko expert sa bird training but I have a certain fondness for birds and a relationship with them that is just different,” matod ni Mendoza.