SA kadaghang rescue operation nga akong nasaksihan dinhi sa ato, pinaka lisod kining gihimo sa mga rescuers diha sa siyudad sa Naga.
Hinuon, kung maghisgut ta og pagsalbar og mga kinabuhi nga biktima sa katalagman, wa may rescue operation nga sayon. Apan kong maghisgut ta og pila ka libo ka toneladang yuta nga nitam-ok sa mga biktima sama diha sa Naga City, gamay nga sipyat ang kinabuhi na sab sa rescuers ang lakip nga i-rescue.
Makasabot ta sa ka bililhon sa matag segundo sa tanang rescue operation, pero ang kaluwasan sa mga rescuers mag-una a agenda sa matag rescue operation. Kinsa pa may mo-rescue kong naapiki ang mga rescuers? Mao nga kong maminaw ka sa briefing sa di pa ang rescue operation ang kanunay nga gipahimug-atan mao ang ilang kaluwasan. Gawas sa pag gamit sa mga modernong kahimanan ang pung nga “safety first “ maoy pinaka importante nga bibliya sa matag rescuer. Mao nga sa mga pamilya sa mga biktima nga nisaksi sa rescue operation nakakita kung unsa ka mainampingon ang matag lihok nga gipatuman. Gamay nga sipyat mahimong kinabuhi sa mga rescuer ang mabutang sa peligro o mopasamot sa kalisod nga giantos sa mga biktima ilawom sa yuta.
Busa, atong gihangop ang pagsabot sa tanan sa rescue operation nga gihimo. Ang mga pag-ampo nga gihimo alang sa mga rescuer og ang suportang material nga gipaambit sa mga nagpakabanang individual o kahugpongan ngadto sa mga rescuer. Sa ilang pagbiya sa ilang tagsa tagsa ka panimalay may mga pamilya sab ni sila nga gibiyaan nga ilang ulion human sa operation.
***
Gimando ni Gob. Hilario Davide III maoy paghunong sa tanang operation sa mina og quarry sa lalawigan. Nidason sab niini ang ubang local government units. Posibli ba nga isip kabahin sa Disaster preparedness, ang matag dapit nga dunay pagtandug sa yuta gamay o dako, mohimo og inadlaw nga assessment o inbentaryo ang nagpasiugda kauban ang taga munisipyo, city hall o kapitolyo.
Ang maong gimbuhaton isipong pagpangandam. dunay di maayong mahitabo nunot sa di maayong dagan sa panahon. Kon dunay problema nga motumaw ang assessment magsilbi nga giya sa mga rescuer sa panahon nga gikinahanglan ang ilang serbisyo.
Ang mga survivor mahimong importanting tinubdan sa inpormasyon alang sa mga rescuer kong asa pangitaa ang ubang biktima. Apan sa kinatibuk-an mas gikinahanglan sa mga rescuer ang klaro nga hulagway sa ilawom og di lang kutob sa pagbanabana basi sa gisulti sa survivor. Ang pasabot mga images o hulagway sa quarry site sa adlaw sa wa pa ang trahedya. Susamang hulagway ang gikinahanglan sa sitwasyon sa palibot sa quarry site apil na ang kabalayan og ubang estraktura og mga kahoy. Importante kaayo kini sa mga briefing nga himoon sa di pa ang rescue operation.
Ang nindot man gani unta nga may footage sa CCTV o cellphone nga magamit atol sa briefing. Ang mga experto moingon gawas sa testimoniya sa mga survivor o sa mga nakasaksi ang video o hulagway sa trahedya dako og matampo sa mga rescue operation.
***
Daghan ang nagpasiugda og fund raising para sa mga biktima sa Naga. Daghan ang naghatod sa ilang tabang. Si Archie Nadela usa ka musikero nagpahibawo nako nga magpasiugda sila og concert aron makatigum para sa nga biktima. May mga magtutudlo sab ko nga nahinabi gikan sa Tajao Central School sa Pinamungajan nga magtampo para sa Naga.