Bartolome Man. Panilago
Lacaron, San Fernando, Cebu
SUKAD mabiyuda si Iska kang anhing Bador nga nahulog sa lubing layog nga sanggutan, kanunay na lang siya nga maghinuktok ug mag-inusara sa balkon sa ilang balay. Nahibulong siya kay kanunay man mag-uga ang iyang mga ngabil ug dayon bation siya og dili tiaw nga kauhaw. Daghan nang baso sa tubig ang iyang nainom, apan taudtaod lang mobalik na usab ang iyang kauhaw.
Nahinumdom si Iska niadtong buhi pa si Bador. Sa panahon nga kini manawat sa sanggutan moalibukad sa dughan ni Iska ang kamaya nga iyang bation kon pakit-on siya sa kadako sa pitlagong sa iyang bana sa di pa kini moadto sa iyang sanggutan.
“Bentaha gyud, Iska nga gamitan nako og dako nga pitlagong ang sugong,” hagawhaw ni Bador.
“Unsa man diay, Bador, ang nakaayo kon gamitan nimog dako nga pitlagong?” nagpakisayod si Iska.
“Tam-is kaayo imnon ang tuba ug di kisom. Di sama kang Pare Goryo nga nagmantenir lang og gamayng pitlagong!” ni Bador. “Mao bitaw nga di himalitan sa mga moinom og tuba ang inadlawng dawat sa atong kumpare nga ulitawong guwang.”
Buot pa unta ni Iska nga mangutana bahin sa ubang butang sa iyang bana nga manananggot, apan dali kining nilakaw. Apan gisinggitan niya kini ug kini milingi.
“Unsay imong ipangutana pa, Iska?” laghaw ang tingog ni Bador.
“Unsa man diay lami sa tuba nga sinanggutan ni Pare Goryo nga gigamitan og gamay nga pitlagong?” dihay kainggit sa tingog ni Iska.
“Aslommm… ug … kisommmm ang lami!” singgit ni Bador aron madunggan ni Iska.
Di man managlagyo ang dapit sa mga sanggutan nilang Bador ug Goryo. Gani, sa panahon sa sayong kabuntagon magyagaw mang nga paminawon ang binasal sa ilang mga pitlagong.
Sukad nitaliwan si anhing Bador kanunay na lang nga bation ni Iska ang kahaw-ang sa kinabuhi. Kanunay siya uhawon, apan ang tubig di makahupay sa iyang kauhaw. Lain nga kauhaw ang iyang pagabation.
“Pitlagonggggg! Pitlagongggg! Pit…la…gongggg!” maoy nasawod sa mga dunggan ni Iska. Ingon sa nahupay ang iyang kamingaw sa iyang bana. Nagtuo siya nga si Pare Goryo ang nananggot.
TUNGANG gabii sa adlawng Sabado. Nag-alindasay si Iska sa iyang gihigdaang lantay. Nahungaw ang kainit sa iyang pus-on. Gibati na usab niya ang kauhaw. Miuga na pod ang iyang mga ngabil. Unya daw sa giduyan siya ngadto sa maanindot nga katulugon. Dihay naalinggatan niya nga may mitupad kaniya paghigda. Wa niya panumbalinga kay basin og alimungaw lang kadto.
May mihunghong sa iyang dunggan.
“Tagbawon ko ang imong kauhaw, Iska…” nabati niya ang nagkanguhal nga tingog.
Gibuka ni Iska ang iyang mga mata. “I-Ikawww man lagi, Pre Goryo… Ingon si anhing Bador, gamay kuno kag pitlagonggg…”
“Pag syur, Iska, uyyy…! Susiha kon tinuod ba ang gipamulong ni anhing Pare Bador!”
Ug niadtong gabhiona nahupay ang talagsaong kauhaw nga gibati ni Iska sukad namatay si Bador. (KATAPUSAN)