Lamberto G. Ceballos
Cawayan, Dalaguete, Cebu
HUMAN sa ilang panihapon gipundok ni Nong Poloy ang iyang pamilya didto sa sala sa gamay nilang balay. Si Nang Elyang, iyang asawa nga nag-edad na’g kuwarintay dos didto maglingkod sa sopa nga iyang hinimo sa kawayan tupad ni Inday Lilian, anak nilang dalaga nga nag-edad og disi-utso, Si Nong Poloy diha maglingkod sa atbang nga lingkuranang kawayan; tupad pod niya si Carlo, anak nilang lalake nga bayong-bayong na sa edad nga kinse. Si Nong Poloy kuwarintay singko na. Hayag ang sala tungod sa bombilya nga 50 bohiyas nga gi-estalar sa CEBECO dihang ang linya sa elektrisidad niabot na sa bungtod sa Senolam ug sa kanait nga mga dapit niini.
“Nagkita mi si Mr. Melo Carumba didto sa ubos kaganina. Gidapit ko niyag esnak sa usa ka kan-anan. Prangka siya nga misulti nga gusto niyang pangasaw-on si Inday Lilian,” tug-an ni Nong Poloy nga mitan-aw sa iyang asawa ug anak dalaga.
“Unya unsa may imong gisulti kaniya? Misugot ka sab dayon?” ni Nang Elyang nga mikisdom ang nawong morag nakausap og aslom nga iba.
“Ako siyang giingnan nga angay mangulitawo siya sa atong anak kay maoy naandan nga proseso. Og sugton siya ni Inday Lilian, ayha pa sila magpakasal,” ni Nong Poloy.
“Di ko niya, uy! Katiguwang na niya. Maguwang man tingali siya nimo, Tay!” sagbat ni Inday Lilian. “Gawas pa, duna na man koy uyab, si Miguel, anak ni Noy Tasyo kansang baol kasikbit sa imoha, Tay.”
Ang baol sa mais ni Nong Poloy nahimutang sa bakilid sa bungtod sa Senolam nga tua sa unahan og diyutay sa nahimutangan sa ilang balay. Ang tag-iya sa yuta nga gitikad ni Nong Poloy ug ni Noy Tasyo iyaha ni Mr. Carumba nga usa ka kawani sa munisipyo sa ilang lungsod. Duha ka ektarya ang kamaisan ni Nong Poloy. Hasta kining luna nga gitarukan sa ilang balay, si Mr. Carumba ang tag-iya. Si Mr. Carumba biyudo. Singkuwenta anyos. Lima na ka tuig nga mitaliwan ang iyang asawa. May bugtong siyang anak babaye nga nars, apan tua na kini manimuyo sa Amerika kay naminyo og Pinoy nga doktor didto. Nag-inusara na lang kini sa iyang dako nga balay sa ubos.
“Kinahanglan nga praktikal ang atong hukom bahin sa sugyot ni Mr. Carumba, Inday,” ni Nong Poloy. “Kon ma-bana mo siya, segurado nga maharuhay ang imong pagpuyo. Matun-an ra kanang gugma. Makapadayon ka pa sa imong pagtuon aron mahimong maestra. Sa among bahin ni nanay nimo, makagawas pod mi sa kapit-os sa panginabuhi kay ihatag man ni Mr. Carumba kanamo ang akong gisaop nga baol, lakip na kining luna nga gitarukan sa atong balay. Ug si Carlo maka-eskuyla na sa kolehiyo, kay di na man mangayo og bahin si Mr. Carumba sa abot sa akong baol.”
Nagtinan-away sila si Nang Elyang ug Inday Lilian. Daw nagsuknaay ang ilang mga mata kon mosugot ba sila nga ma-asawa ni Mr. Carumba si Inday Lilian.
“Unya unsa may ikasulti ni Miguel ug sa atong mga silingan? Moingon sila nga nanghantok ko?!” ni Inday Lilian nga mitutok sa iyang amahan. “Di ba mamansahan atong dungog?”
“Di na lang nato tagdon kon unsay ilang itabi-tabi. Kon si Miguel imong pillion, ang inyong kinabuhi ugma damlag parehas ra sa among kinabuhi ni Nanay nimo karon. Maglisod pagsumpay sa mga tumoy sa panginahanglan. Kon sugton mo si Mr. Carumba may kahayag imong kaugmaon,” pintok nga namulong si Nong Poloy. “Moanhi siya ugma sa buntag aron motuhod kanamo ug pangayuon ang imong mga kamot.”
PAGLABAY sa pipila ka tuig nagtudlo na si Mrs. Lilian Carumba sa publikong elementarya sa lungsod. May duha sila ka anak si Mr. Melo Carumba, babaye ug lalake. Si Carlo nakatapos sa kurso niya sa ‘marine engineering.’ Malipayon sab sila si Nong Poloy ug si Nang Elyang. Sa iyang bahin mas nag-malipayon si Mr. Carumba sa iyang kinabuhi uban sa batan-on niyang asawa. (Katapusan)