DUL-AN na sa 10 porsyento ang na-rehabilitate sa suba sa Butuanon sa parte sa dakbayan sa Mandaue.
Kini ang gipahibalo ni Man daue City mayor Luigi Quisumbing sa dihang gipangutana sa mga sakop sa media human sa presentation atol sa gihimong panagtigum Biyernes, Oktubre 26, sa buntag alang sa umaabot nga International River Summit (IRS) sa Sugbo, diin ang Mandaue ang mo-host.
Ang tigum giorganisa sa Mandaue City Chamber of Commerce and Industry kon MCCI, uban na ang Mandaue City Government, pinangulohan nila Quisumbing ug bise Mayor Carlo Fotuna, kadagkuan sa Department of Environment and Natural Resources, League Cities of the Philippines, ang Provinvcial Environment and Natural Resources Office ug uban pa.
PILOT AREA
Gipasabot ni Quisumbing nga ang dul-an 10 porsyento, tungod kini kay parte pa lang sa usa ka kilometro nga himuong pilot area sa Butuanon river ang nasugdan alang sa mga major component sa rehabilitasyon niini.
Gihimong pilot area ang kabahin sa sapa nga duol na sa parte nga magtagbo ang sapa ug dagat kon outfall niini. Kabahin sa 1 kilometer, ang suba nga naa sa barangay Ibabao-Estancia, Alang-Alang ug Paknaan.
Sa pagkakaron gawas sa mga senimana nga clean-up drive sa nagkadaiyang departamento sa Mandaue City Hall, uban na ang mga molupyo sa maong dapit ug mga nanarbaho sa mga establisemento nga nakapalibot niini, focus usab sa kagamhanan ang slope protection, pinaagi sa sheet piling, diin ang pikas nga bahin niini ang hapit na mahuman, diin gigastuhan kini sa gobyerno og P70 milyunes.
Ang atbang niini, matud ni Quisumbing, ang Depatment of Public Works and Highways (DPWH) ug LCP na ang mogasto, aron makompleto na kini.
“What would that mean, one, that there will be less soil erosion on that area. Second, that would be eventually a usable space. We envision gani in the next five years there will be a walking area where you can walk by the banks of the Butuanon river, maybe for people who like jogging you can go there as well, and nagsige tag tanum og mga kahoy karon so that it would be a very nice green space of the city of Mandaue,” pasabot ni Quisumbing.
Dugang ni Quisumbing nga gipili nila ang maong lugar, aron dali makita sa publiko ang resulta kon magtinabangay lang alang sa pagpabalik sa kanhi kondisyon sa sapa, ug aron makita nga aduna gyuy paglaum nga kini malimpyo pa.
Laing gipaningkamutan nga mahuman na ang viewing deck, nga gilantawan nga ilusad karong Nobyembre 6. Gitug-an ni Stanley Go, ang presidente sa MCCI nga pipila sa mga sakop nga kompanya ang nitabang alang sa paghuman sa viewing deck sa Butuanon river, pinaagi sa tabang pinansyal.
“We are part of the publicity and working with Mandaue City to create that showcase the viewing deck along Butuanon river, so it has been participated by several companies to put up the viewing deck, which I think will be the symbol of hope, the partnership of the government and the community and this task of rehabilitating the river is not an overnight thing, it is a lifelong journey,” asoy ni Go sa Superbalita Cebu.
TAMPO SA CEBU CITY
Gitug-an usab ni Fortuna nga subsob ang ilang gihimong pagpakig-alayon sa kagamhanan sa dakbayan sa Sugbo, diin pipila sa parte sa maong sapa ang naggikan sa mga bukirang barangay sa Cebu City.
Gani kanunay ang mga representante gikan sa Cebu City sa matag tigom nga ilang himuon labot sa pagpabalik sa kinabuhi sa naasoyng suba.
Usa sa ilang nahibaw-an nga gihimo sa Cebu City government, maong striktong pagbantay sa mga gibuhat sa bukid ug aduna usab sila’y gipanghimo nga mga infrastructure development.
Ang Butuanon River, adunay 20 kilometro nga gitas-on, apan matud ni Quisumbing, nga 14 ngadto sa 15 kilometro niini ang nasakop sa Mandaue.
Isip kabahin sa rehabilitasyon, ila usab giplanuhan ang paghimo og catchment project sa maong pilot area.
Labaw sa tanan, matud ni Go, padayon ang gihimong pagpasabot sa publiko alang na sa pag-usab sa ilang ‘mind-setting’ nga di’ molabay sa bisag unsang basura sa bisan asa, kay kasagarang padung sa kanal nga molahos usab sa suba.
RIVER SUMMIT
Ang pag-rehabilitate sa Butuanon mas nahingusgan, tungod sa IRS karong Nobyemre 22 ngadto sa 24 ning tuiga. Ikaupat na kini, ug ang himuong model river ang Butuanon.
Ang IRS adunay mga speaker nga di lang gikan sa Pilipinas, dunay gikan sa nagkalainlaing nasud lukop kalibutan, mga eksperto alang sa pag-rehabilitate sa mga sapa, ilabi na ang kalidad sa tubig niini.
Sa summit mag-ambitay usab og mga maayong ideya, aron ma-rehabilitate di’ lang ang Butuanon.
Giangkon ni Quisumbing nga nagkinahanglan sila og tabang di lang sa nasyonal kon di lakip sa international nga ahensiya ug mga organisayon ngadunay igong kasinatian sa pagpabuhi og balik sa himatyong suba tungod sa pag-abuso sa kalihokan sa katawhan ug mga kompaniya.
Ang Mandaue nga naila nga industrialized city apan nabiyaan sud na sa kapid-an ka tuig ang kontrol sa epekto sa polyusyon mugna sa daghang pabrika ug planta. (B)