WA makamugna og kadaut ug way nakalas o naangol dinhi sa Sugbo tungod sa bagyong Samuel.
Gipaabot unta kining moigo sa tunga-tunga sa Sugbo, apan niadtong gabii sa Martes, nisaka ang rumbo sa bagyo tungod sa paghinay sa hanging’ amihan.
Gipasabot sa Philippine Atmospheric Geophysical Astronomical Services Administration (PAGASA) Visayas nga ang mga bagyo sa bulan sa summer season hangtud sa Oktubre kasagaran punterya sa Luzon area tungod sa hangin nga habagat.
Sa katapusan sa Oktubre hangtud sa Abril, kasagaran sa Visayas ug Mindanao ang bagyo tungod sa hangin nga amihan.
Tungod sa paghinay sa Amihan, nipasaka ang direction ni depression Samuel ug wa na nakaagi pa sa tunga-tunga Sugbo nga unang gibana-bana nga maagian.
Gipabakwit
Ang lungsod sa Daanbantayan nga giagi-an sa bagyong Samuel wa makaangkon og kadaot.
Dul-an hinuon sa 200 ka mga pamilya gikan sa 11 ka mga barangay ang gipabakwit aron kalikayan ang mga kakulian, ilabi na sa mga flood-prone ug storm surge areas.
Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office nagpasalamat sa kooperasyon sa tanang local disaster management offices ug local responder.
Hangtod sa alas 7 sa buntag kagahapon, Miyerkules, Nobiyembre 21, way natala nga kadaut.
Usa ang Daanbantayan sa mga nakaangkon og grabeng kadaot dihang gikuso-kuso sa bagyong Yolanda hinungdan nga di sila mokompiyansa panahon nga dunay weather disturbance.
Matod sa local disaster officer sa lungsod nga si Tilano Dublin, ala una sa hapon niadtong Nobiyembre 20, nipatuman na sila og pre-emptive evacuation, diin 577 ka mga indibidwal ug 185 ka mga pamilya ang gipabakwit.
Sila maoy nagpuyo sa giila nga mga flood-prone ug storm surge sa 11 sa 20 ka mga barangay sa Daanbantayan.
Kagahapon sa buntag, nakapauli na hinuon sila balik sa ilang mga pinuy-anan.
Dugang ni Dublin, wa sila maglisud pagpabakwit sa mga tawo sanglit mayoriya kanila nakat-on na sa ilang kasinati-an sa Yolanda.
“Tungod sa experience sa Daanbantaya after atong Yolanda, di na man kaayo gahi pabakwiton ang mga tawo diri. Bisan gani’g signal number one, mobakwit ra man pud sila,” niingon si Dublin.
Ang mga anaa sa mga isla nga sakop sa maong lungsod sama sa Carnaza ug Malapascua dunay kaugalingon nga mga local responder ug force multiplier nga ni-supervise usab sa mga pagpangandam batok sa bagyo.
Ubang dapit
Gawas sa Daanbantayan, may mga gipabakwit sa siyudad sa Danao, particular na sa brgy. Looc ug Taytay ug uban pang coastal barangay.
Dul-an sa 160 ka mga pamilya ang namakwit.
Moabot sab sa 15 ka mga pamilya ang gipabakwit sa lungsod sa Sogod, 45 sa Carmen ug lima sa Tabogon.
Gikalipay sa tigpamaba sa Provincial Disaster Risk Reduction Management Office (PDRRMO) Julius Regner, nga wa makahimo og dako nga impact sa probinsiya sa Sugbo ang bagyong Samuel.
Giila sa PDRRMO ang papel sa mga local disaster management officers ug mga responder sa ilang pagpangandam batok sa bagyo.
“Nakita nato ang participation, mga intervention nga gihimo sa mga local disaster risk reduction and management officers sa nagkadaiyang kalungsuran. Dili lang ang northern part kay apil man sad sa atong monitoring ang whole province of Cebu,” sigun ni Regner.
Cebu City
Way dakong kadaot sa kabtangan ug pananom nga gibilin ang bagyong Samuel sa Sugbo.
Si Nagiel Bañacia, pangulo sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Office (CCDRRMO), niingon nga personal niyang gisubay ang mga barangay sa bukid sa north ug south sa dakbayan apan way danyos o injury nga natala gumikan sa maong bagyo.
Sa Barangay Taptap, adunay gikataho nga mga mais nga nangatumba gumikan sa hangin.
Si Bañacia nibutyag nga adunay usa ka balay nga ginama sa light materials ang nahagsa sa sityo Tapuko, Barangay Pit-os kagahapon sa kadlawon, Nobyembre 21.
Apan giklaro sa pangulo sa CCDRRMO nga way naangol sa hitabo nga tungod sa usa ka haligi nga 2x3 nga lubi nga gikutkot sa anay.
Si Bañacia niingon nga magpamisa pasalamat siya gumikan sa kanunay nga pagpanalipod ni Snr. Sto. Niño sa Sugbo gikan sa katalagman.
Nanguli na
Nibalik na sa ilang mga balay ang 274 ka individual kagahapon sa buntag, Nobyembre 21 sa sityo Sandayong kinsa temporaryong nihikling sa sports complex sa barangay Buhisan.
Kini human nasuta mga luwas na ang ilang mga balay gikan sa gikahadlokan nga landslide pagbundak sa uwan.
Si Kapitan Gremar Barete nagkanayon nga niabot og 71 ka mga pamilya gikan sa 29 nga ilang gihatagan og prayoridad ang boluntaryo nga nibiya sa ilang balay.
Nagpasalamat si Barete sa iyang mga residente nga wa nagmagahi sa paghikling.
Sa wala pa gibalik ni Barete ang gatusan ka mga tawo, gipasusi una niya sa Buhisan Alert Response Team ang liki nga tua sa tumoy sa bukid ug nasuta nga way timailhan sa pag-irog sa yuta.
Matod pa niya nga nagkuwang gani ang mga pagkaon nga giandam sa City Government gumikan sa kadaghan apan nahatagan ra gihapon kini og solusyon.
Balik normal
Tungod kay wa nay bagyo, gilibkas sa Police Regional Office (PRO) 7 ang alert status niini.
Sa monitoring sa PRO 7 sa tanang lugar sa Central Visayas, ang bagyo wa makatalag kadaot.
Niabot ngadto sa 1,953 ka mga tawo ang gipabakwit nga gipabalik na usab sa ilang mga balay.
“Walay major incident nahitabo. Kato lang mga stranded karon among gi-monitor basin mag open na ang mga port kay nigawas na man sa Central Visayas ang bagyo. So ,dili na ta apektado,” matod ni PRO 7 Director Chief Supt. Debold Sinas.
Nagpasalamat usab si Sr. Supt. Manuel Abrugena, hepe sa kapulisan sa lalawigan sa Sugbo, nga way insidente nga nahitabo ilabi na sa dakbayan sa Naga nga usa sa mga dapit nga gipatutokan tungod sa landslide sa Tina-an. PAC, AZLG, AYB, FMD