“Daghan sab sa mga gikan sa kabisay-an ang bulihon pag-abot sa Manila kay gahi ang ilang mqga dila ug mamahimong moresulta nga ilaron sa mga taga Luzon...”
NASAYUD ka ba nga dunay 120 ngadto sa 187 ka pinulongan sa atong nasud? Gumikan sa pagkabahin-bahin sa atong nasud sa 1,107 ka mga isla o pulo, ingon sab niini kadaghan ang mga linggwahe nga usa sa hinungdan nga dili dali magkasinabot ang mga Pinoy.
Sa Luzon diin daghan ang mga Ilocano nagkalain-lain sab ang sinultihan sa mga tribu kay ubay-ubay sab sila. Sa isla sa Visayas, naa ang mga Cebuano, Ilonggo, Buholano ug ang mga Waray dapit sa Leyte ug Samar.
Dinhi sa atong isla sa Mindanao labihan kadaghan sab ang mga tribu nga managlahi ang sinultihan kay sa grupo sa mga Muslim lima na daan ka tribu. Gani man dunay 11 ka tribu ang lumad ug Muslim dinhi sa dakbayan sa Davao.
Hinuon walo lang ang giila nga major dialects sa tibuok nasud nga gilangkuban sa Ilokano, Bikol, Kapangpangan, Pangasinan, Cebuano, Hiligaynon, Tagalog ug Waray.
Tagalog ang gigamit nga pinulongan sa mga pagtudlo sa mga eskuwelahan sa wala pa gidugang sa DepEd ang paggamit sa mother tongue. Haniti sab ang mga Pinoy sa paggamit sa langyaw nga pinulongan nga English ug nahimo kining bentaha sa mga Pinoy hinungdan nga mas dali silang kuhaon aron manarbaho gawas sa nasud sa mga dagkong kompaniya o domestic helper.
Daghang mga langyaw ang nainteres pag-eskuwela sa atong nasud ug magtuon sa pinulongang Filipino apan makakurat ang desisyon nga gipakanaug sa Korte Suprema nga wad-on na ang suhito (subject) nga Filipino tungod sa sugyot sa Ched.
Dili sab nato ikalimod nga dili tanan maayong mosulti og Tagalog kay bisan gani ang atong kasamtangan nga Presidente Rody Duterte mahimong isyu sa media diha sa mga telivision ug mantalaan tungod sa paggamit sa pinulongan nga dili maoy iyang namat-an.
Daghan sab sa mga gikan sa kabisay-an ang bulihon pag-abot sa Manila kay gahi ang ilang mqga dila ug mamahimong moresulta nga ilaron sa mga taga Luzon o sa ilang isigka-isla sa Visayas nga dugay na nanimuyo sa Manila kay taga probinsiya man lagi.
Sa atong yanong pagsabot, mas lisud nga magkasinabot kitang mga Pinoy kon ipadayon ang memorandum order sa Ched kon kadaghanan dili na makamao pagsulti og Tagalog labi na ang mga gikan sa lain nga mga isla nga modayo o manimpalad didto sa kaulohan.
Kay ngano man diay, nakadugang ba sa kalisud sa katawhan ang pagbayad og tuition alang ining subject sa college?
Kon wad-on kini nga subject molambo na ba dayon ta? Pila ka Filipino major nga magtutudlo ang mawalay pulos ang ilang gitun-an tungod ini nga mando sa Ched? Atong tukion og dugang sa sunod.