NIADTONG Disyembre 2017, si Cebu City north district Representative Raul del Mar niduso sa iyang House Bill 6909 nga maoy maghimo untang legal sa operasyon sa habalhabal ug Angkas. Apan wa na may kisaw sa mao nga balaudnon nga mao untay magpahapsay sa operasyon sa mga habalhabal dinhi sa nasod.
Ang habalhabal nauso sa hilit nga mga dapit sa Mindanao hangtod nga hinayhinay kining nakasulod sa hilit nga mga dapit sa Sugbo niadtong dekada 90. Apan tungod sa nagkagrabeng suliran sa trapiko, nanaghan kini sa urban areas.
Daghan ang mopahimus niini, labina niadtong mga nagdali sa eskwelahan, trabaho ug uban pang mga lakaw kay sayon rang makalusot sa trapiko.
Nahimo na kining kabahin sa pampublikong transportasyon sa duha na ka mga dekada, apan hangtod karon, ilegal lang gihapon. Mao ra ni ang ilegal nga maorag legal kay nasayod ang mga opisyal sa kagamhanan ug awtoridad nga naa kini sa kadalanan, apan wa silay gihimong aksyon.
Ang balaudnon ni Del Mar mao unta ang mosulbad niini. Mahatagan unta og gahom ang local governments sa paghatag og prangkisa sa mga habalhabal aron makapamasahero sila.
Mas luwas unta ang mga pasaherong manakay niini tungod kay marehistro na ang mga motorsiklo ug ang kadtong mga magmaneho niini. Mas sayon ra ang pag-ila kon gamiton ang motorsiklo sa krimen.
Kasagaran sa mga magbabalaud sa Senado ug Ubos Balay Balauranan di kaayo maka-relate kay kadaghanan kanila mga adunahan, di tigsakay og mga habalhabal.
Unta, di nila piyungan ang kahimtang sa mga habalhabal kay legal kini nga panginabuhi nga dako kaayo og tabang sa mga lumolupyo sa kabukiran ug sa mga siyudad nga nag-antos sa suliran sa trapiko, diin nakita ang pagka inutil sa kagamhanan. Panahon nang himuong legal ang habalhabal.