GISUGDAN kaganihang kadlawon ang tradisyonal nga Simbang Gabi kun Misa de Gallo. Nag-signal kini sa siyam ka adlaw nga nobinaryo sa dili pa ang Pasko sa Disyembre 25. Siyam ka kadlawon kining ipahigayon diin tapuson kini sa Misa de Aguinaldo sa gabii sa Disyembre 24. Ang Simbang Gabii dugay na kining tradisyon nga gisagop sa mga Romano Katoliko isip tipik ug kabahin sa kasaulogan sa Pasko.
Misa de Gallo mao kini ang Spanish term sa Simbang Gabi. Gallo maoy Spanish term sa sunoy nga maoy kusog nga motuktuga-ok panahon sa kadlawon. Inig bagting sa lingganay matag kadlawon nagsignal na kini nga sugdan na ang maong kalihukan. Pasidungog kini sa Mahal nga Birhen nga mao ang inahan sa atong Manunubos nga si Hesu Kristo. Ang mga Aglipayan Church nag-sagop usab niini.
Nganong Simbang Gabi man nga kadlawon man kini ipahigayon? Kadaghanan sa mga tawo didto sa Espanya diin nagagikan ang Romano Katoliko motambong man gyud sa midnight masses o La Misa del Gallo (The mass of the Rooster). Gitawag kini og Gallo gumikan kay ang mga sunoy mituktuga-ok man sa dihang natawo ang batang Hesus sa pasungan sa baka niadtong gabii sa Disyembre 24.
Mao nga sa Disyembre 24 gitawag kini og Misa de Aguinaldo o noche buena kay anha man magsalo-salo ang mga sakop sa pamilya aron saulugon ang adlaw’ng natawhan ni Hesus. Mao nga mag-andam gyud og pagkaon ang banay aron magdungan og kaon ang pamilya. Kadtong walay andamon, aw, matulog na lang bisan magkutoy ang tiyan.
Gawas sa relihiyusong kalihukan, ang pag-obserbar sa Misa De Gallo naghatag usab og kahigayonan sa uban nga manginabuhi. Daghan ang mga mamaligya og para painit sama sa puto bongbong, puto maya ug sikwate sa mga kilid-kilid sa simbahan aron human sa misa mama-init dayon.
Pero ato lang pahimangno sa publiko nga dili mokompiyansa pag-adto sa simbahan kay ngitngit pa baya nang mga orasa. Ang mga kriminal nagpahipi lang diha sa kilid-kilid nangita sa ilang biktimahonon. Kinahanglan gyud nga naa usay mabilin sa balay kay basin sak-on sa akyat bahay.
(bobbygnalzaro@gmail.com)