BASTA hapit na gani moabot ang Pasko, daghan kitag madawat nga mga pangutana bahin sa 13th month pay. Makahinumdom kita sa pasiaw bahin sa usa ka kawani nga naningil sa iyang 13th month pay gikan sa iyang manager. Ang manager, nga medyo may pagkapilosopo, igo lang niingon, “Balik lang unya kon makakita kag kalendaryo nga dunay 13 ka buwan.”
Angay nga masayod ang tanan nga dugay nang gihimo nga mandatory ang paghatag sa 13th month pay sa mga empleyado sa pribadong sektor, bisan pa tinuod og way kalendaryo nga dunay 13 ka buwan. Subay kini sa Presidential Decree 851 nga giluwatan ni kanhi Presidente Ferdinand Marcos niadto pang Disyembre 16, 1975.
Giklaro sa maong balaod nga ang 13th month pay kinahanglang ihatag sa mga empleyado on or before Dec. 24 sa matag tuig. Mahimong ihatag sa di pa ang Disyembre 24 apan di mahimong molapas sa Disyermbre 24. Samtang mandatory ang 13th month pay, ang Christmas bonus mag-agad lang sa kabubut-on sa employer.
Unsaon man pag-compute ang 13th month pay?
Ang Section 2(a), PD No. 851, nagkanayon, “thirteenth-month pay” shall mean one twelfth (1/12) of the basic salary of an employee within a calendar year.” Bisan ang mga kawani nga na-terminate sa trabaho makadawat sa 13th month pay apan ang ilang madawat proportional sa suweldo nga ilang nadawat sa wa pa sola mataktakn sa trabaho.
Gidugangan kini sa Revised Guidelines on the Implementation of the 13th Month Law nga giluwatan niadtong Nobyembre 16, 1987 ni kanhi Labor Secretary ug karon Senador Franklin Drilon:
“The “basic salary” of an employee for the purpose of computing the 13th month pay shall include all remunerations or earning paid by this employer for services rendered but does not include allowances and monetary benefits which are not considered or integrated as part of the regular or basic salary, such as the cash equivalent of unused vacation and sick leave credits, overtime, premium, nigh differential and holiday pay, and cost-of-living allowances. However these salary-related benefits should be included as part of the basic salary in the computation of the 13th month pay if by individual or collective agreement, company practice or policy, the same are treated as part of the basic salary of the employees.”
Sa laktod, ang 13 month pay = total basic salary within the calendar year divided by 12.
Way labot sa 13th month pay kadtong mga kawani nga nagtrabaho sa pinakyaw ingon man niadtong by-piece basis ug kadtong nagdawat og komisyon.
Kadtong mga kawani nga wa makadawat sa ilang 13 month pay sa gitagal nga petsa mahimong motaho ug modangop ngadto sa labing duol nga buhatan sa Department of Labor and Employment (Dole).
- edbarrita@gmail.com