“Bisa tamu ngan ligaya. Ing kapanwalan tamu nung nanung magkalub ligaya kekatamu matulid yang makayugne king nung makananu ing pamangilala tamu king sarili tamu.
Nung balu ku nung ninu aku, kanita abalu ku nung nanu ing magpakabsi kanaku.
Nung e ku balu nung ninu aku, nung palage ku aku ing panglabwad a katawan
Kanita likas mu ing pakikwanan kung pakabsyan ke ing katawan ku o talukyan ku ing utus da ring panamdam kung makalabwad.
Mamunga iting maragul a kalungkutan.
Ding tutu na ning Ginung Yesu Kristu malino, luguran ya ing Dyos.
Ing panga-Kristyanu ligayang pangdiwa.
Inya sa’t sukat tamung asanak a ing tune tamung pikilalanan makadiwa, e makalabwad.
Ing tune ligaya malyari mung atagmwan king pamagsuyu king Dyos.”
~ Gabay Hari, Pamanaluse king Sarili, Mumunang Dake (Discovering the Self, Part 1)
”Dapot, nung sakali, aiisip mung ing katawan parati yang mibabait
at pane mamamate, ala ka pa mu namang sangkan bang managulele.
Ninu mang mibait na, ing kamatayan bitasa ya; at para king mete na,
ing pangabait bitasa ya. Inya pin, king e apangilagan a pamanupad king tungkulan, e ka manalugege.
Ding sablang mabibye e la makalto king kamumulan da, makalto la king kasalungsungang kabilyan, at e na la na naman makalto pasibayu ampat malaso la. Inya nanu para nanu ing pamanagulele.”
~ Dalit ning Kakataskatasang Panginwan, Dangka 2: Sunis 26-28
***
Pilan namung aldo, pilan namung penandit at miyalilan ne na man ing banwa. Atin kayang mibayu? E panglabwad a bage ing isipan tamu, uling agyang nanung bage mayayaus bayu keti king yatu--kamatutwanan mu—mengari mung susubu ing melangut na at miyapsa na. Alang tutung bayu keti king labwad ayti. Lalangut tamu ngan king melangut na.
Alimbawa ing katawan ning tau, mamangan yang gule o bungang tanaman o asan, babi at nanu nanu pa. Deti magi lang dinat kayari nong pengan at kabud miyugse la—kanan da no man ding aliwang kaladwan o animals. Deti mamangan la namang tanaman o aliwang mabibye at deti man antita ing gawan da, inya deti man miyayalilan la sangkap katawan kapamilatan ning nung nanu ing kakanan da.
Deng “cells” da reng pengan da magi lang sangkap ning katawan da, ding katawan da kamate da magi lang pamngan da reng ulad a kanan da naman deng ayup. Deng ayup idinat da ing pengan da at ing dinat ayta maging pataba keng gabun a pitamnaman dang tanaman mu naman a kanan da na naman deng tau o aliwang kaladwan at alang patugut antita ing malilyari.
Ing bye keti king yatu mengari ya mung parugang a padurut-durut alang patugut at e ta man balu a aldo’ldo magbayu at mangayalilan ing sablang bage.
Balang kamumulan ating wakas, dapot ing wakas keti king yatu e antita mu kabud. Nung magwakas ing bye tamu keting labwad at ing isipan tamu ya pa mu rin ing bye keti labwad, ila pa mu rin deng paniglon tamu reng pangsaguling larawan ding pangsaguling pakamalan, kakaluguran, tuknangan, balayan o bangsa—bitasa ing e pa yari ing pamanuknangan tamu king pangsaguling labwad—at mibalik-at mibalik tamu pa mu rin.
Nung gaganakan ya ing Apung Ginu king kekaban ning bye tamu, Ya mu naman ing aganaka tamu king tawling penandit ning bye tamu. Agpang king Kasulatan a Dalit ning Kakataskatasang Panginwan, Dangka 8, Sunis 6.
”Nanu mang kabilyang aganaka na Ku ning ninu man ampat lakwan ne ing katawan na, ing kabilyang ita dasnan nang alang kabyus.”
O’t e ta pa pilinan ing e ta na mibalik keng labwad a pangsaguli at muli ta na king kayaryan na ning Kakataskatasang Ibpa tamu ngan.
***
Dake Talabaldugan:
galigid – (palagyu) lalam bunduk, bitisan bunduk. English – lower edge of a hill or mountain. Alimbawa king pamangamit: “Masakit manalkad bale keng galigid lakwas na uling maralas mangatibag neng kauran.”
galilî – (palagyu) bangin. English – deep hollow, ravine. Alimbawa king pamangamit: “Menabu ya ing saken a magdalang migit dinalan katau dapot lugud ning Apung Ginu alang mete metung man.”
galimgím¹ – (palagyu) pamagdilidili, lumbe. English – loneliness. Alimbawa king pamangamit: “ Maralas daralo ing galimgim kareng taung matamad at alang gagawan nanu man.”
galimgím² – (palagyu) lungkut, kalungkutan, palsimi. English – sorrow, affliction. Alimbawa king pamangamit: “Alang aliwang makasaul keng galimgim nung e ing pamiganaka king alang panayang kapalit a lugud at pakalulu ning Apung Ginu.”
galimlim³ – (palagyu) galimgim, lumbe, lungkut, palsimi. English – disconsolate feeling. Alimbawa king pamangamit: “Galimlim ing mitulak kaya inya likwan na ing pamagaral na king Menila at minuli nya mu keti Pampanga.”
***
PAMANGAPAMPANGAN: Mamagadya na lang papakbung deng kabalen keng pendnit ayti. Ating gagawang papakbung kwayan o bala deng kanyun a gagamit gas o gasoline o misan kalburu. Makanyan man, bawal na ing papapkbung at mayap at makatud mu uling sayang la reng panayali. Lusis namu at turutut!!!
Masaplala, mapayapa at makabaldugang Bayung Banwa karing sablang kabalen keti Kapampangan at pati na pakarayu aliwang balen o bangsa! Mika-tune pamagbayu sana king kekatamung Indung Tibwan at pati na mabilug a yatu—pamagbayung makayagpang king kapagnasan ning Apung Ginu.
***
PAMIPALINO: Ing Kapisik magnasa ya at manwalang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kalinangan Kapampangan kapamilatan ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan-panyulat a misulat king pigmulan at tune kulitan kambe ning dalise at mapagmasabal a pamisip at parasan. Ing panyulat ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan. Ing Kapisik ala yang kikilingan a kapanaligan, aguman o ninu man nung e ing Lubusang Katutwan.
Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.