ANG minimum age of criminal liability ubos sa Republic Act (RA) No. 9344, ang Juvenile Justice and Welfare Act of 2006, mao ang 15 anyos. Ang giaprobahan nga House Bill (HB) 8858 sa House justice committee mao ang 9 anyos nga minimum, sama sa gimbut-an ubos sa Revised Penal Code.
Apan tungod sa daghang mga pagsaway sa mga pundok nga nanalipod sa katungod sa kabataan ang House of Representatives mipasaka niini ngadto sa 12 anyos. Usa sa nisupak sa pag-usab sa minimim age of criminal liability ubos sa RA 9344 mao si Ateneo de Manila University president Jose Ramon Villarin nga niingon, “The law does not need to be changed. What needs to be done is strengthen the implementation of the law.”
Ang gikinahanglan, matod pa niya, mao ang pag-edukar sa kabataan. “Let us take our children to school. Let us accompany them to God. Let us not bring them to jail,” matod pa niya.
Mao tingali ang hinungdan nga giusab sa House of Representatives ang termino nga “criminal responsibility” ngadto sa “social responsibility.” Ang tumong mao nga ang usa ka bata nga gikan sa 12 ngadto sa 18 anyos ang edad nga makahimog serious crime ibutang ubos sa Intensive Juvenile Intervention and Support Center sud sa Bahay Pag-asa.
Ang mga serious crimes naglakip sa parricide, murder, infanticide, kidnapping, serious illegal detention diin napatay o gilugos ang biktima ug kalapasan sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 kansang silot kapin sa 12 anyos nga pagkabilanggo.
Ubos sa balaudnon, ang mga bata nga gitawag nga “children in conflict with the law” (CICL) nga ubos sa 18 ang panuigon sa paghimog krimen exempted sa criminal liability, apan moagi sa “intervention program.” Di sila exempted sa civil liability.
Apan kon maprobahan nga sila adunay “discernment” o nasayod unsay maayo ug unsay daotan, moagi sila sa “appropriate intervention and diversion” proceedings. Ang usa ka CICL nga ubos sa 12 anyos ang edad nga nakahimog krimen ibalik sa kustodiya sa iyang mga ginikanan o mga guardians ug moagi sa community-based intervention program ubos sa local social welfare officer.
Ang usa ka CICL nga nakahimog krimen kansang silot tugbang sa life imprisonment pahamtangan lang sa silot nga pagkapriso hangtod sa 12 ka tuig. Apan adto sila ibutang sa Bahay Pag-asa. Inig abot nilag 18 anyos unya di gihapon mareporma, ipadala sila ngadto sa usa ka agricultural camp o training center. Inig abot nilag 25 anyos, buhian sila bisan kon wa pa matapos ang sentensiya.
Ang mga ginikanan o mga guardians sa mga CICL moagi usab ubos sa mandatory intervention program. Kon di sila motambong sa way igong hinungdan, mag-atubang sila sa pagkapriso gikan sa 30 ka adlaw hangtod sa 6 ka buwan. (edbarrita@gmail.com)