TALIWALA sa nagpadayon nga rehabilitasyon sa Manila Bay, nitumaw ang pahibalo gikan sa Cebu City Environment and Natural Resources Office kun CCENRO nga lima ka sapa sa dakbayan ang giisip nga “dead river” kun patay na.
Subay niini gideklarar sa ilang labaw Nida Cabrera, nga gawas nga hugaw, kontaminado pa gyud ug makadaut sa panglawas sa mga tawo. Iyang gihinganlan ang Guadalupe River, Mahiga Creek, Bulacao River, Butuanon River ug Lahug River nga nag-atubang og seryosong problema ug nagkinahanglan og dinaliang aksiyon.
Sa mga gihisgutang sapa ang Butuanon River maoy usa sa akong nasubay kaniadto kauban ang pipila ka opisyal sa barangay.
Ang maong sapa nanukad sa bukirang bahin sa dakbayan agi sa Barangay Talamban lahos ngadto sa kasilinganang barangay habig sa dakbayan sa Mandaue. Niadtong panahona ang mga barangay sa Mandaue maoy mopasiugda og kausaban. Sama sa Barangay Canduman.
May mga CCTV camera ang gimuntar sa kilid sa sapa pag-abog niadtong magpataka og labay sa ilang mga basura. Positibo kini nga lakang pagpabalik sa karaang panagway sa sapa. Ang problema lang kay kong usa ra ka barangay ang dasig paghimo sa ingon wa gihapoy maayong padulngan.
Daghang sugilanon ang akong nabati gikan sa mga karaang tawo nga naghisgut kong unsa kanindot kining mga sapa kaniadto nga karon gihulagway nga patay na. Sa akong pagtoo dugay na ning patay karon lang nadiskitai. Unya kay subsub man ang kampanya paglimpiyo sa atong kalikupan manghinaot ta nga seryosohon kini sa gobyernong lokal.
Gawas sa pagladlad og mga ekipo ang gihimo sa Canduman pagbutang og mga CCTV camera dako og matabang sa kampanya pagpabalik sa kahimsog sa atong kasapaan.
Duna tay daghan nga nakasuroy sa nagkadaiyang bahin sa kalibutan nga makasulti kong unsa ka limpiyo sa mga sapa didto. Hait kaayo og ngipon ang mga balaod didto mao nga bisan kitang mga Pinoy nga makataak sa ilang lugar magkinto kay mahadlok mapaakan. Pero dinhi sa ato bisan sa pagbasa kong unsay gidili magpa goryo goryo lang.
Ayaw ilabay ang basura dinhi, matod pa sa pasidaan. Ayaw pangihi dinhi ug uban pang gidili nga ato lang giyamayamaan. Ang akong gikahadlokan kong sa tanang paningkamot kaniadto pagsalbar sa kasapaan nga gigahinan og minilyon ka pesos nga pundo basin ang ubang salapi gianod padung sa bulsa sa mga mapahimuslanon.
Busa kamo nga nagpuyo daplin sa sapa gamita ang camera sa inyong cellphone ug kuhai og video kanang mga kanahan nga padayong nipatay sa patay nang daan natong kasapaan. Unya kay ting eleksiyon naman hinuktuki og maayo ang mga programa sa kasapaan nga iladkad sa mga politiko. Ayaw pada sa ilang polluted nga bulada kay basin og ma-contaminated ka.