KINING titulo sa atong lindog mao ang pangutana nga ang tubag atong matagataman sa inadlaw-adlaw nga panghitabo pagsugod na sa implementasyon sa Bangsamoro Transitory Authority (BTA) sud pipila ka tuig. Ug pagkatapus, bukas na kini sa tanang mga igsuon tang Pilipino nga Muslim nga mokandidato aron maoy mamunoan sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM).
Pero karon pa lang, duna na’y mga nigatibong pulong nga atong mabati gikan sa pundok sa Moro National Liberation Front (MNLF) sa dihang lima lang ka tawo ang gitudlo nga masakop sa BTA.
Sinugdanan palang kini, apan manghinaut kita nga dili kini magdako ug mosangko sa kaguliyang tungod kay dili ikalimod nga ang MNLF mao ang unang hut-ong sa mga Muslim dinhi sa Mindanao nga nag rebelde aron pangayuon ang sumamang katuyoan, apan karon, didto gihatag sa Moro Islamic Liberation Front (MILF).
Dili ikalimod sa kasaysayan sa atong nasud nga sa wala pa kini madiskubre sa Espanya, sila na ang unang relihiyusong sekta ilabina dinhi sa Mindanao. Hangtud nga miabot ang pagpanakop sa Estados Unidos, nakigbisog sila ug wala magpapildi. Sa tunga-tunga sa 19th century miabot ang mga hapon aron samokon ug ilugon na usab ang atong nasud, apan nagpabilin silang nakigharong ug wala magpapildi.
Kini ang kamatuoran kon ngano nga hugtanon nilang gipangayo nga mugnaon ang Mindanao nga usa ka Islamic State, apan tungod kay dili man sayon ang paghimo niini, mao nga anam-anam nilang gipangayo ang otonomiya ug sa ngadto-ngadto, nagtuo sila nga ila ra kining makuha sa hinay-hinay.
Sa ka-isog ug pakigbisog, bilib kita sa atong mga igsuong Pilipinong Muslim, andam mag-ula ug dugo aron lang makuha nila nga sa ilang pagtuo para gyud sa ila. Kini ang atong positibong komento.
Karon, ari kita sa nigatibong komento. Ang atong nakita, nganong dili nila gilayon maangkon ang ilang gitinguha, tungod kay wala sila magkahiusa nga unta susama raman ang ilang katuyoan, ang hinungdan, tungod kay ang tanan pulos ambisyuso gustong maoy molingkod nga pangulo, walay gustong mahimong sakop, puro mga hawod.
Karon ang pangutana gihatag naman ang ilang gipangayo, may kalinaw naba ang Mindanao? Kamo, unsay inyong komento? Sa kong gamay nga pangagpas murag wala, mahimong girespeto lang nila ang atong Presidente Rodrigo Duterte labi na kay taga Mindanao kini, pero, kon dili na siya maoy atong presidente, nagtuo ako nga may kagubot gihapon nga mahitabo dinhi sa Mindanao hangtud nga makuha nila ang ilang gitinguha ang Islamic State of Mindanao.
Pwedeng makuha sa pinugos nga paagi, pero wala gihapo’y kalinaw tungod kay ang usa ka nasud nga dumalahon sa minority sa iyang population, wa’y kalinaw, naa gyuy kagubot sama sa Lebanon ug uban pan’g nasud sa kalibutan. Ang Kristianos ug Muslim nahisama sa langis at tubig.