HUMAN sa taas-taas nga paghuwat, gibutyag na ni Presidente Duterte ang pangalan sa mga pulitiko nga nahilambigit sa illegal nga drugas. Pero dili lang kadtong 43 ang una niyang gibutyag kay mapun-an pa kadto. Moabot ngadto sa 80 kapin ka mga pulitiko ang naa sa listahan sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) apan ang uban wa pa kaayo ma-validate. Dinhi sa Sugbo, duha lang ang naapil sa listahan nga mao sila si Daanbantayan Mayor Vicente Loot ug ingon man si San Fernando Vice Mayor Fralz Sabalones, igsuon ni self-confessed druglord Franz Sabalones.
Parehong wala na magpapili sila si Loot ug Sabalones ug parehong wa na magpakita sa publiko sulod na sa dugay-dugay nga panahon. Si Loot dugay nang wa mo-report sa municipal hall samtang si Sabalones mi-file og leave of absence hangtod sa Hunyo 30, petsa pagkatapos sa iyang termino. Ambot og unsay rason? Basin nangahadlok nga i-tokhang. Kanunay i-mention ni Duterte ang pangalan ni Loot matag adunay speaking engagement.
Si kanhi Mayor Mike Rama nga naapil sa unang listahan isip drug protector, wala na hinganli sa ikaduhang listahan. Buot bang ipasabot nga ‘clear’ na ang pangalan ni Mike? Aw, kon siya ang pasultihon, ‘clear’ na kay wala na siya maapil. Gawas pa, gi-isa na god ang iyang kamot sa Presidente nga maoy opisyal nga kandidato sa pagka-bise mayor sa Barug-PDP Laban, ang partido sa administrasyon.
Gawas sa pagbutyag sa mga ngalan, pasakaan sab sila og kasong administratiba ngadto sa Ombudsman. Mas maayo aron usab madisiplina kining maong mga opisyal. Hinuon, pagka-suspenso o pagkatangtang ray silot sa administratiba. Apan nganong administratiba ra? Nganong dili man kriminal?
Sa ilang estado karon, lisod kaayo i-pruweba o mapamatud-an ang aspetong kriminal. Gawas kon maronda sila o madakpan sa akto ug adunay drugas nga masakmit nga ilang gikuptan. Itaral pa sila sa hukmanan ug mapatud-an ‘beyond reasonable doubt’ anha makombikto ug mapriso. Sa administratiba, dali ra kaayo kay preponderance of evidence ra ang gikinahanglan, pero dili ma-priso. Apan nunot sa pagbutyag, magiyahan ang mga botante. (bobbygnalzaro@gmail.com)