KINING mga dugoong balita sa Sugbo sa nangaging adlaw nakapahinumdom nako niadtong reporter pa ko. Tingali kon police reporter pa gihapon ko karon, ako nay nagsuwat ining mga balitaa sa newspaper. Ug tingali mao lang gihapon ang mahitabo: suwaton nako ang istorya sa paagi nga makasunod gyod ang mobasa, kanang di niya buhian ang newspaper hangtod di mahuman ang istorya.
Kasagaran sa mga bag-ong reporter adto ilabay sa police beat. Kini nga beat ang in-charge sa pagkuha ug pagsuwat og mga balita nga krimen ug mga kalihokan sa kapulisan.
Nganong ang mga bag-o sa police beat man i-assign? Tungod ni sa naandan nga panghunahuna nga ang mga balita sa polis maoy labing sayon suwaton. Ang pagsuwat og crime story mora ra kunog blotter report: Kinsay gipatay? Kinsay nagpatay? Kanus-a, asa, ngano ug giunsa pagpatay?
Kon sa news writing class pa ni, mao ni gitawag og The 5 Ws and 1 H: What, Who, Where, When, Why and How. Kon naa na kay tubag aning lima, naa na kay balita. Bisag ang naa nimo ang Who, What, Where ug When ra, payts na. Sa sunod adlaw na lang ang Why ug How sa imong follow-up story.
Ang bag-ong reporter moadto lang sa police station dayon motan-aw sa blotter ug naa na siyay balita, kay kining 5 Ws ug 1 H mao man ni ang basic information nga makita sa usa ka blotter entry. O, di ba sayon ra?
Bitaw, sayon ra kon reporter ka nga wa nahibawo nga kining pagsuwat og balita storytelling sab diay kini. Isip storyteller, trabaho sa reporter ang pagbuhig balik, o pag-recreate, sa nahitabo alang sa mobasa.
Sa wa pa ko misulod sa SunStar isip reporter, pila sab ko katuig sa seminaryo. Ug sa seminaryo, paborito nako nga mga subject ang Literature ug Creative Writing. Ining mga kursoha nakat-on nako unsaon pagsuwat sa paagi nga buhi ang istorya sa utok sa nagbasa ginamit ang lain-laing istayl o teknik sa panuwatay.
Sa dihang news reporter na ko sa SunStar, ako ning gidala nga disiplina. Akong gitratar ang matag balita nga akong suwaton isip short story. Ug dinhi nahimong challenging ug usahay lisod ang pagsuwat og balita.
Unsaon nimo pagsuwat isip short story ang usa ka balita kon ang imong detalye sa police blotter ra gikan tanan? Kinahanglang mogawas ka sa police station aron interbyohon ang mga tawo nga may masulti mahitungod sa istorya.
Ug kini: kon mahimo, apilan nakog gamayng humor, o pakatawa, ang istorya. Akong balikon: kon mahimo lang, kay kinahanglang sensitibo sab ta sa sentimento sa nahingtungdan, o sa kasensitibo sa balita.
Sama atong unang tuig nako isip reporter. Nakasugat kog balita mahitungod sa usa ka otso anyos nga bata nga gidunggab og ice pick singkwenta y kwatro ka beses hangtod namatay kilid sa sapa sa Guadalupe.
Way kataw-anan tong istoryaha. Naghilak ko nga nagsuwat sa balita. Ug nakaingon ko sa akong kaugalingon, “Piskot man diay ning trabahoa.”