ANG doctrine of executive privilege mao ang gahum sa gobyerno, ilabi na sa pangulo ug sa mga dagkong opisyales sa ehekutibo sa pagdumili sa pagbutyag sa impormasyon ngadto sa publiko, sa mga hukmanan ug sa Kongreso. Nagsukad kini sa doctrine of separation of powers tali sa ehekutibo, hudikatura ug legislatura.
Dunay mga higayon nga ang Kongreso, nga gibahin sa Senate ug sa House of Representatives ubos sa bicameral system, moluwat og subpoena ngadto sa mga kalihim o pangulo sa mga departamento. Mahimo lang sila mga moatubang sa Kongreso ubos sa pagtugot sa pangulo.
Ang Article VI (Legislative Department), Section 22, nagkanayon, “The heads of departments may, upon their own initiative, with the consent of the President, or upon the request of either House, as the rules of each House shall provide, appear before and be heard by such House on any matter pertaining to their departments.”
Ang doctrine of executive privilege gigamit sa mga kanhi pangulo sa Estados Unidos. Ang labing popular nga kaso mao ang United States V. Nixon, nga gikutlo sa Korte Suprema sa Pilipinas sa kaso nga Almonte v. Vasquez.
Kini nagkanayon, “The expectation of a President to the confidentiality of his conversations and correspondences, like the claim of confidentiality of judicial deliberations, for example, has all the values to which we accord deference for the privacy of all citizens and, added to those values, is the necessity for protection of the public interest in candid, objective, and even blunt or harsh opinions in presidential decision-making.”
Nidugang kini sa pag-ingon, “A President and those who assist him must be free to explore alternatives in the process of shaping policies and making decisions and to do so in a way many would be unwilling to express except privately. These are the considerations justifying a presumptive privilege for presidential communications. The privilege is fundamental to the operation of government and inextricably rooted in the separation of powers under the constitution.”
Ang executive privilege naglakip sa tanang confidential or classified information tali sa pangulo ug sa iyang mga opisyales. Naglakip usab kini sa panag-estorya ug mga suwat tali sa pangulo ug iyang mgaopisyales (Almonte vs. Vasquez G.R. No. 95367, May 23, 1995; Chavez v. Public Estates Authority, G.R. No. 133250, July 9, 2002).
Lakip usab niini ang mga butang nga may labot sa militar, diplomasiya ug nasudnong seguridad nga kinahanglang di ibutyag sa publiko ug impormasyon tali sa duha ka gobyerno sa wa pa mahulma ang usa ka treaty o executive agreement (Almonte vs. Vasquez, Chavez v. PCGG, G.R. No. 130716, Dec. 9, 1998), ingon man ang closed-door meeting sa Cabinet (Chavez v. PCGG). (edbarrita@gmail.com)