USA ka pasiaw nag-ingon nga naukyab ang mga lomulupyo sa usa ka lugar sa syudad sa dihang nasiak ang kahilom sa siyagit sa usa ka tawo nga niingon, “Linog, linog, linog.” Nanggawas ang mga tawo sa ilang mga panimalay ug maoy ilang nakita ang usa ka tawo nga nagbitbit og kaldero. Sus, nanuroy ra man diay og linogaw.
Kinsay di makugang human sa pagtay-og sa 6.2 magnitude nga linog niadtong Lunes didto sa Luzon nga nikalas sa daghang mga kinabuhi. Mokabat sa usa ka gatos pa ka mga tawo ang gikatahong natabunan sa nalumpag nga mga building, lakip sa usa ka supermarket sa Pampanga.
Naukay sab ang mga tawo sa syudad sa Sugbo ug nangadto sa kabungtoran human sa tsunami nga niigo sa Japan kay dihay tawo nga nagmotorsiklo ug nagsiyagit-siyagit og “tsunami, tsunami, tsunami.” Sa dihang gipangutana human sa hitabo, ang maong tawo igo lang niingon nga nangita siya sa iyang anak nga si Chona Mae.
***
Ang linog usa sa mga katalagman nga labing lisod nga tag-anon. Di sama sa bagyo nga makita sa satellite bisan layo pa, masukod ang gikusgon, bisan tuod kon usahay di mosunod sa rota nga gibutang sa weather bureau.
Kadtong nakasinati sa 7.2 magnitude nga linog nga nitay-og sa mga lalawigan sa Sugbo ug Bohol niadtong Oktubre 15, 2013 makaingon gyud nga di sayon kining linog kay di mahibaw-an kanus-a moabot. Dunay nangaligo atol sa linog nga tungod sa kakuyaw nanagan paingon sa karsada nga wa gani makasul-ob og sinina.
Maayo gani kay hinay ra ang linog nga nitay-og sa Sugbo niadtong Lunes. Sa usa ka panimalay, ang asawa ray nakabantay. Iyang gipukaw ang iyang bana ug iyang giingnan, “Darling, tremor.” Matod pas bana, “Unsay three more, kapuy nako. No more na.”
***
Kanunay nga nagwarning ang mga opisyales nga mangandam kita alang sa gitawag nga “the big one,” ang kinakusgan nga linog. Way nasayod kanus-a kini motay-og sa atong dapit. Mao kana nga dunay mga earthquake drill sa dagkong mga building nga dunay daghang mga tawo sama sa mga malls ug mga call centers.
Apan simbako layo ra kato, kon duna man gani, ang mahinungdanon nga di ta maratol. Kon di ta maratol, mahibawo kita sa atong buhaton sama sa hapsay nga paggawas gilayon gikan sa usa ka building ug paghiklin ngadto sa usa ka hawan nga lugar.
Wa ta masayod nga ang atong gisalbar mao ang atong kaugalingon, busa duna pay kahigayonan nga makasalbar kita sa uban, ilabi na sa atong mga minahal sa kinabuhi.