GIKINAHANGLAN ang pag-review sa procurement system sa nasudnong level kon kinsa nga mga contractor ang kwalipikado nga mohimo sa restoration projects sa nangadaut nga karaang mga simbahan ug estruktura.
Kini sumala sa inila nga heritage conservationist Architect Melva Java.
Sa iyang pakigpulong atol sa ika-11 nga Biennial National Convention of Church Cultural Heritage Practitioners sa Cebu Parklane International Hotel niadtong Lunes, Mayo 6, si Java nipresentar sa pipila ka mga depekto nga ilang nakita sa pagsusi sa lainlaing mga simbahan sa Sugbo.
Usa sa iyang gipakita ang nahitabo sa maanindot nga flutings sa atubangan sa simbahan sa lungsod sa Dumanjug nga wala na mabalik sa iyang naandan nga position.
“They needed to be repointed. And so it was repointed on the left side. But a few months ago look at the repointing, that’s how it looks now. That means the contractor, the masons have no training at all in conservation,” sigon ni Java.
Sa simbahan sa lungsod sa Boljoon, ang persianas nga 200 ka tuig na ang gidugayon, gipaayo kay nakuwangan og pipila ka pares sa blades.
“And so after restoration, we try to open it and the blades fell, that was supposed to be a repair. But the old ones function better,” dugang ni Java.
Iyang nakita nga tungod sa ka limitado sa panahon nga gihatag sa Commission on Audit (COA) sa mga contractor sa pag-restore sa nangaguba nga parte sa mga simbahan ug ubang karaang mga estruktura, gidali-dali usab niini ang pagtrabaho.
“Ang uban ni-follow pero ang uban wa kay gitagaan sad sila’g limit sa COA nga that they have to finish within the schedule. Di ba naa gyud na silay tarpaulin nga working days. Unya unfair man pud kay kasabot man ko nila kay di man na nimo mahuma’g dalidali ang restoration,” pasabot ni Java.
Siya nidugang dunay tulo ka components sa pag-address sa kon unsaon pagpanalipod ug pag-conserve sa karaan ug historical nga mga simbahan ug estruktura: ang teknolohiya, ang porma ug function sa architecture.
“In architecture, we always say that there are three components that made up architecture, if one is missing that is not architecture,” sigon niya. “The process of restoration should never alter the way in which an object was originally made, it is based on respect by the existing,”
Sumala ni Java gikinahanglan sa Pilipinas ang mga eksperto sa ubang kanasuran tungod kay bag-o lang ang nasod sa conservation.
“We have some specialists already, we have some conservators, we have some conservation architects but looking at the work that happened after the earthquake, you can immediately determine the need for expertise,” dugang niini nga ang iyang pasabot ang nahitabo nga kusog nga linog niadtong Oktubre 15, 2013. Ubay-ubay ka mga simbahan sa Sugbo ang nangadaot tungod sa kusog nga linog.
Siya nagkanayon kon maghimo og hukom sa works of art, ang mga ordinaryong tawo kinahanglan nga mangayo og opinion sa diocesan commissions sa sacred art.
“The process of dialogue can be considered the vital nucleus of the ecclesial approach towards cultural heritage,” pahayag ni Java, dungan sa paghangyo sa parish pastoral councils ug parish communities nga motabang og monitor sa trabaho sa ilang mga simbahan.
Siya, uban sa mga tinun-an sa University of San Carlos (USC) School of Fine Arts, Architecture and Design (Safad) ug University of Sto. Tomas, andam makigsabot sa hingtungdang mga ahensiya sa kagamhanan aron makorehian ang mga sayop nga nabuhat sa pipila ka mga contractor nga nalambigit sa restoration sa karaang mga simbahan ug estruktura.