PIRMI ko ka dungog sa akong silingan nga si Monang ining pulong nga ‘tawga lang ko’g buang basta di lang tiguwang’ kay bisag sa iyang pangidaron nga 77 anyos , ma-aan pa gihapon siya nga 60 pa.
Sa among pagkukabildo, mi-tampo si Monang sa iyang daghang mga sekreto lakip mga pagkaon ug mga kina-iya nga angay likayan para dili tmadali og ka tiguwang.
Una ang paglimitar sa pagkaon og puwang karne ( baboy, baka, og uban pa), mas maayo ang puting karne sama sa isda ug manok og daghanon hinuon ang pagkaon og preskong prutas ug utanon.
Imbis mga human daang niluto nga mga bake products sama sa pan, cookies, cakes, chichiriya o biscuits ang i-snack, mas maayo pang mga linug-ag nga mga lagutmon sama sa mais, mani, balanghoy, kamote o saging o kaha prutas (kahil, avocado, kapayas, mansanas) kay gawas nga barato ug presko, wa pa kini daghang sagol nga mga makadaot nga chemicals.
Ang di paglihok-lihok sa lawas labi na kong kanunay ra nga maglingkog dali sab makapatiguwang kay ang atong lawas nagkinahanglan man og ehersisyo para mama-ayo ang pagtuyok ug daloy sa dugo. Ang regular nga pag-ehersisyo makatabang sab pagpa-ubos sa cholesterol, kamay sa lawas og sirkulasyon sa dugo. Ang pag-ehersisyo bisag usa ka oras matag adlaw dako na og matabang sa imong tibuok nga panlawas.
Kung mahimo limitahan sab ang mga puti nga pagkaon sama sa kan-on, pan, pizza, pasta og uban pa kay kini dasok sa carbohydrates nga labihang kusuga makapaburot labi na sa hawakan.
Ang kakuwang sa katulog makapaspas sab sa katiguwangon. Kada usa nato angay matulog og 7 ngadto sa 8 ka oras matag adlaw. Ang kakuwang sa pahuway makaluya sa lawas og sayong maka-patiguwang.
Likayi sab ang mga sunog nga pagkaon ug mga processed foods ug de- lata sama sa bacon o hotdogs kay taas kini og carcinogen ug nitrates nga maka cancer.
Angay sab minusan ang pagpanigarilyo ug pag-inum kay kini gawas nga makadaot sa brain cells, makapataas sa HB, makasunog sa baga, og makauga sa panit.