PAGPALYAR sa voters registration verification machine (VRVM) ug wa moganang Voters Registration Verification Machine (VCM) maoy nakalangay sa pagsugod sa piniliay sa daghang mga presinto dinhi sa Sugbo.
Sa labing una usab sa kasaysayan ning pipila ka nakalabay nga mga piniliay sa Sugbo, dunay mga tawo nga nadakpan tungod sa giingong vote buying ug dunay mga ebidensyang nakuha.
Ang pagpalyar sa VRVM komon nga problema sa daghang presinto hinungdan nga ang mga election personnel nibalik sa manual verification aron di malangay pag-ayo ang botasyon.
Bisan pa niini, nalangay og labing minos 20-minutos ngadto sa usa ka oras kapin ang pagsugod sa pagbotar bisan kon alas 6 pa lang sa buntag duna nay mga presinto nga nangabli,
Pipila ka mga presinto sa Abellana National School (ANS) sa dakbayan sa Sugbo nigamit sa manual checking sa Election Day Computerized List (EDCL) human nipalyar ang VRVM.
Mao usab kini ang gihimo sa ubang mga tunghaan sa Sugbo ubos sa pagtugot sa Comelec human sa pagtumaw sa problema.
Sa wa mogana nga VCM, ubos sa pagtugot sa Commision on Elections (Comelec), gipadayon gihapon ang botasyon.
Dunay mga VCM nga nipalyar tungod sa sobrang kainit hinungdan nga gipahanginan kini gamit ang mga electric fan.
Si manlalaban Jerome Brillantes, acting Cebu Provincial election supervisor, nihulagway hinuon niining mao nga mga hitabo nga normal.
“Naa gyuy problema. Usual problems we encounter during elections. That’s normal. Ang machine di man nato ma-dictate nga perfect gyud siya. Naa gyud siyay technical problems that we encountered,” matod ni Brillantes sa iyang text message sa Superbalita Cebu.
Gikompirmar ni Atty. Dominic Ian Marigomen, acting election officer sa Bogo, nga dunay nipalyar nga mga VRVM ug VCM.
Matod ni Marigomen nga 10 porsyento sa 366 ka mga presinto sa Bogo nakasinati og kakulian, apan “minor issues” lang.
“Pilot testing lang ni. We do not expect 100% functionality,” matod ni Marigomen.
Samang problema ang nasugatan sa tanang clustered precints sa mga tunghaan sa lungsod sa San Fernando, matod ni Mario Oville, acting elections officer sa lungsod.
Si acting San Francisco, Camotes elections officer Benedicto Santiago nitaho usab sa samang technical glitch sa VRVM hinungdan sa kalangay sa pag-abli sa botasyon.
Sa Dakbayan sa Sugbo, si Atty. Chauncey Boholst, acting election officer sa north district, nagkanayon nga 90 porsiyento sa 46 ka barangay napalyar.
Si Atty. Marchel Sarno, acting election officer sa Cebu City south district, niingon nga kapin o kulang 80 porsiyento sa VRVM sa 34 ka barangays sa iyang distrito wa magamit atol sa voting sanglit naguba.
Ang VRVM maoy bag-ong teknolohiya nga gigamit sa Comelec aron unta dali ra nga maila ang botante pinaagi sa ilang biometrics.
Ang Cebu maoy usa sa mga pilot area sa nasod sa paggamit sa VRVM.
‘Vote buying’
Samtang pipila ka mga tawo ang nasikop tungod sa giingong vote buying.
Niadtong Sabado, duha ka Sangguniang Kabataan official sa barangay Cogon Central Ramos, Siyudad sa Sugbo, lakip na ang laing duha ka mga lalake, gipangdakop sa City Mobile Force Company sa Cebu City Police Office human sila maabti nga nanulod og kwarta sa sobre nga adunay sample ballot ni Jerry Guardo.
Ang upat natanggong sa CCPO jail samtang giandam ang kaso batok kanila nga ipasaka.
Si Guardo nanghimakak nga namalit siya og botos bisan kon iyang gikompirmar nga nanghatag ang iyang staff og flyers atol sa kalihukan sa paugnat sa kusog.
Iya kining gihulagway nga “black propaganda.”
Si Guardo nagpapili pagka konsehal sa north district sa Cebu City.
Sa Lunes, Mayo 13, atol sa eleksyon, nasikop sa Parian police station ang usa ka 66 anyos nga lola human giingong namalit og botos sa sitio San Miguel, Barangay Lorega San Miguel alas 9:10 sa buntag.
Ang nasikop giila nga si Andrea Amarilla Fernandez,66, nag sa maong dapit.
Si Police Captain Armando Labora hepe sa Parian police station nakadawat og report gikan sa usa ka concern citizen labot sa pinalitay og botos sa maong lugar.
Ilang naabtan si Fernandez nga naghatag og sample ballots sa partido sa BOPK.
Dali usab nga nanagan ang ubang mga tawo nga nakadawat sa sample ballots nga gipatabanan og P100.
Nakuha sa kapulisan ang P1,300 ug sample ballots sa mga kandidato sa BOPK lakip na ang usa ka cellular phone.
Sa dakbayan sa Danao, usa ka barangay kapitan ug duha ka mga tawo gisikop sa kandidato pagka bise mayor sa siyudad nga si Atty. Mile Enriquez tungod sa giingong vote buying.
Nadakpan mao sila si Looc Barangay Captain Joselito Cane, 54; Jetro Imalay, 39, taga Brgy. Cogon; ug Marilou Juntilla 35, taga Tupas National Road, Brgy. Poblacion.
Gibuhian ra usab sila sa kapulisan ubos sa mando ni acting election officer Ferdinand Gujilde alang sa “regular” filing, matod ni Police Senior Master Sergeant Rene Camargo.
‘Harassment’
Sa Sitio Upper Cantisang, Brgy Paril, motorsiklo sa tanod gisunog sa wa pa mailhing tawo mga alas 9 sa Lunes sa buntag.
Samtang giransak sa giingong unom ka armadong mga tawo ang barangay hall sa Apas, dakbayan sa Sugbo Lunes sa hapon, Mayo 13 nga miresulta sa pagka-angol sa ilang duha ka mga tanod. (AYB, PAC, SCG, FVQ, FMD, AZLG, DRT)