HILIG mosulat og sugilanon si Hildo. Kada Lunes mosumiter siyag mga sugilanon sa SUPERBALITA. Usa siya ka gradwado sa BSEEd apan wa magtrabaho isip magtutudlo. Ulitawo siyang guwang ug ipon og puyo sa iyang amahan nga dugay nang nabiyudo. Ang iyang amahan pensiyunado sa SSS apan suportado gihapon ni Hildo. Daghang nag-ingon nga bayot si Hildo, apan wa man gyuy nakakita niini nga nag-ibid-ibid og lalake. Wa sab siyay gi-ibid-ibiran nga babaye. Iyang gikalingawan mao ang iyang gamayng negusyo nga karenderiya nga iyang gipiyal sa iyang sinaligang ig-agaw nga kasusyo niya sa kapital ug maoy nagdumala sa karenderiya.
Sa ilang baryo sa Bighan inila si Hildo sa pagka hingamigo. Barkadista siya. Kusog moinom. Mobawos-bawos pod siyag bangkag inom sa mga nangimbitar niya. Kusog sab siyang mokanta. Hilig siyag musika ug kamao motukar og piyano ug sista. Gusto siyang kanunay malipayon ang mahitabo. Gitawag siyag ‘fun loving.’ Wa lang siya maghikutar kon duna bay masuko niya sa hilom.
Kon dunay pundok-pundok, kinantahay, inom, maglabi ang pakatawa nga iyang buhaton. Dauton niya ang kanta kon siyay pasahan sa mikropuno: sagulan og laing kanta, laing ‘wording’, laing tuno, laing lengguwahe. Daghang mangatawa sa makadungog; apan may pipila ka buok nga di magtingog.
Dunay bana ug asawa nga puro magtutudlo nga di na motingog kaniya. Gipanabi nila nga sila ang giigo sa mga sugilanon ni Hildo.
“Do, naa may nasuko nimo! Ngano kunong mangigo ka sa imong sugilanon?” ni We-Man.
“Kon gusto pa kong mangigo, ang akong sulaton artikulo, panahom o opinyon. O di ba, ‘letter to the editor’ nga magreklamo ko batok sa usa ka tawo nga ako gyung nganlan,” matod ni Hildo.
“Ang sugilanon, di diay na makaigo o makapasakit sa hingtungdan?” ni We-Man.
“Kon dautan kag binuhatan, unya moguwa imong binuhatan sa sugilanon bisan wa ka nganli, moangkon diay ka nga ikaw na? Moangkon diay ka nga dautan ka? Anga sugilanon panaminan sa tinuod nga kinabuhi, apan dili na tinuod nga hitabo. Bunga lang sa hunahuna o imahinasyon sa magsusulat,” ni Hildo.
“Unsa may imong inspirasyon sa imong mga sugilanon?” ni We-Man.
“Kana hinuon, Husto. Inspirasyon. Ang usa ka tawo nga hilig mosulat maglatagaw bisag asa. Kon duna siyay makitang batasan o hitabo sa tawo nga kapulotan og pagtulon-an, mahimo na niyang inspirasyon sa pagmugna og sugilanon,” ni Hildo.
“Duna gyud diay mahimong modelo sa imong sugilanon?” ni We-Man.
“Duna, apan wa magpasabot nga gisaway ko ang modelo. Di ko mohusga sa tawo. Ang bati og kinaiya sa tinuod nga kinabuhi sagad mao ang modelo sa kontrabida sa sugilanon. Wa may lami ang sugilanon kon way kontrabida!” ni Hildo.
“Pananglitan dunay mosukna nimo nga malaguton ug moingon, ‘Nganong giigo man ko nimo sa sugilanon?’” ni We-Man
“Ingnon ko siya nga ang sugilanon dili tinuod nga hitabo, busa way tinuod nga tawo maigo sa dili tinuod nga hitabo. Paglingaw lang na sa mga magbabasa. Kon makauyon gani ang editor sa gitampo nga sugilanon, iya gyud nang ipapatik, kay nasayod siya nga malingaw sab ang mga magbabasa. Sa panid sa kalingawan god mabasa ang sugilanon,” ni Hildo.
“Kon moinsistir nga imo silang gibugalbugalan sa sugilanon o giinsulto?” ni We-Man.
“Pasensiya lang mo kon gisakitan mo sa sugilanon. Paglingaw ang tuyo ana, dili pagpasakit. Apan kon nagtuo mo nga nakasala ko ninyo, suspek lang ko. Probaha una sa husgado kon nakasala ko. Ayha pa mo may katungod pagkastigo nako, kay I am presumed innocent until proven guilty!” ni Hildo
“Yati ra, Do! Inabugado man lagi!” ni We-Man.
“Nakaeskuyla man pod kog palis sa batakang balaod,” ni Hildo.
Unya nabati ang tulo ka masipang buto sa pusil. Bang! Bang! Bang. Nalup-og si Hildo. Nagkadugo ang iyang dughan ug bukobuko. Midagan si We-Man. Nagdinaganay ang mga tawo. Si Hildo na lang nahibilin sa eskina; naglunang sa kaugalingon niyang dugo. Way suspek. (KATAPUSAN)